- Buhârî, "Rikak", 3
"Eğri otur, doğru konuş."
- Türk Atasözü
Önce garibin kim olduğu üzerine biraz beynimizi, affedersiniz kalbimizi çalıştıralım. Çünkü gariplik, beynin alamayacağı ancak kalplerin anlayabileceği bir şey. "Garip olmak" sözü bize ilk okuyuşta, aciz veya zayıf, kimsesiz gibi bir anlam çıkartabilir. Oysa garip yahut garipler, dünyayı terk etmiş kimselerdir. Vicdanlarıyla yaşar ve her olumsuz durumda şikayet etmez, talepkâr olmazlar. Onların işi davet etmektir. Kendilerini, kendileri olmak ve kendileri kalmak yoluna davet ederler daima. Öte yandan "garip ol" sözünden garipliğin bir miskinlik hayatı olmadığını, "ol"mak eylemiyle anlayabiliriz. "Ol", burada garipliğin bir eylem olduğunu da gösterir. Şimdi de yolcu olmak üzerinde düşünelim. Kendi yürüdüğümüz yere, yol deriz. Bu yol bir fikir yolu da olabilir, asfalt da olabilir. Yola çıkar çıkmaz başımıza gelecek imtihanların da ehemmiyeti vardır. Bir yere ulaşmak için yolcu olmak gerekir. Hadis-i şerifte yolcu olmanın nereye ulaştıracağı ise apaçık çünkü dünya, ahiretin tarlasıdır. Biz Türkler, bu yoldan geçip giderken nereye varacağımızı bildiğimiz için olsa gerek; "Eğri otur, doğru konuş" deriz. Çünkü dünya hayatının gelip geçici olduğunu bilir, her an geçiciler kervanına katılacağımızı bilerek eğri, yani hazır otururuz. Fakat sözümüzü her zaman doğru, dürüst, gür bir sesle söyleriz. Karacaoğlan'ın "Desem öldürürler, demesem öldüm" sözünü ve Yunus Emre'nin aşağıdaki dizelerini de bu minvalde yorumlayabiliriz:
"Bindirirler cansız ata, indirirler zulmete;
Ne ana var, ne ata, örtüp pinhân ederler.
Ne kavim var, ne kardeş, ne eşin var, ne yoldaş,
Mezarına bir çift taş diker nişan ederler."
İstanbul'da Galata Mevlevîhânesi'nin içinde "Hâmûşan" diye bir yer vardır. "Sessizler (Susmuşlar) Yeri" olarak dilimize tercüme edebiliriz. Fuzulî bu minvalde "Leylî sözü söyle, yoksa hâmûş" demiştir. "Bana sevgiliden bahset, bahsetmeyeceksen sus" anlamında. İşte Bülent Akyürek de, kitabının henüz giriş sayfasında "Konuşma, konuştukça sıra sana gelecek" diyor. Buradan politik bir anlam çıkarmak hem yazara, hem kitaba, hem de dilimize bir haksızlık olacağından kitaptan hemen şu üç alıntıyı yapmak isterim:
"Konuşan milyonlarca cahilin arasında susmak en zor erdem, belki de keramet. Sözün para ettiği bir çağda susmanın maliyeti büyük, eğer bir karakteriniz yoksa susmayı beceremezsiniz. Konuşmanız gerektiği zamanda da susmak karaktersizliktir, imtihan büyük..."
"Gerçekten de "Boş laf karın doyurmaz" çünkü boş konuşmak tok adamların işidir. Biliyorsunuz, çok fazla çay içen bir milletiz. Çay; dilin ağız içindeki manevra kabiliyeti, akıcılığı, kıvraklığı için kayganlık verir. Çay da aç karnına gitmediğine göre demek ki hep tokuz, durmadan çay içip boş konuşuyoruz!"
"Tekrar insan olabilmek için hayvanlar gibi aynı dili konuşmalıyız ya da onlar gibi susmalıyız. Onların konuşması da susması da zikirdir. Ya bizimkisi? Biz konuşurken nefsimizin heykelini oymuyor muyuz? Bir de susmamız kibrimizden kaynaklanıyorsa eğer işte o zaman yandık!"
Bülent Akyürek'in Temmuz 2012'de basılan bu kitabını Ankara'ya gittiğimde İhtiyar Kitabevi'nden almış, Ebubekir Kurban'a imzalatmıştım. İmzalarken Bülent Akyürek'in adını karalamış kendi adını yazmıştı. "Kızmaz mı?" diye sorduğumda bunun birbirlerinin bir âdeti olduğunu öğrenmiştim. Sonra da düşünmüştüm, susabilen insanlar arasında ne güzel âdetler var diye.
Kitabı okuduğum zaman, "Boş Laf Karın Doyurmaz Mı?" başlıklı yazıda rastladığım "Dinimiz dilimizin altında gizlidir" cümlesinin altını çizmişim. Onun altına da İsmet Özel'in "Dinimiz dilimizin, dilimiz dinimizin senedidir" sözünü not etmişim. Biz Türklerin lisanı, itikadları ile dile gelir. Mesela gurur kelimesi Kur'an-ı Kerîm'de aldanma (metâ'ul ğurur) anlamında zikredilmiştir. Biz Türkler de dünya metâ'ının, dünya işlerinin aldattığı kişilere "gururlu" deriz. Yine mesela, Ukbe ibn Âmir'den (ra) rivayetle, Resulullah (sav) “Gençlik bir çeşit deliliktir." buyurmuştur. Biz Türkler de gençlere "Delikanlı" deriz. Bu kadar güzel bir lisana sahipken, susmamak niye? Hep güzel konuşmaktan bahsediyoruz, virgülü güzel yere koymaktan. Peki güzel susmaktan neden bahsetmiyoruz? Güzel nokta koymak da mühim.
Noktayı "güzel" koymak için "iyi" bir susuş şart. Susmak çoğu zaman güzel, geri kalan zamanlarda da iyidir.
Yağız Gönüler
twitter.com/YagizGonuler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder