James Joyce’un bir koprofil olduğunu öğrenince ister istemez yaşadığınız hayal kırıklığını, Sherlock Holmes’un yaratıcısı Arthur Conan Doyle’un sert mizacını ve meşhur yumruklarını okuyunca unutabiliyorsunuz.
Ya da Rilke’nin Tolstoy’u ziyarete gittiği bir gün, Tolstoy “Bugünlerde ne ile uğraşıyorsun?” diye sorduğunda, gayet tabii ve içten bir şekilde “Şiirle” cevabını veren Rilke’ye Tolstoy’un şiire yönelttiği acımasız cümlelerden sonra üzülürken, bu cümlelerin Rilke’nin bir kulağından girip ötekinden çıktığını öğrenince gülüyorsunuz. Üstelik bütün yaşamını şiirin her formuna harcamış biri olan Rilke’nin Duino Ağıtları’nı on yılda tamamladığını öğrenince, iyi ki Tolstoy’u dinlememiş diye seviniyorsunuz.
Malcolm Lowry’nin iflah olmaz bir ayyaş, aynı zamanda çok sevilen bir arkadaş olmasını okuduğunuzda şaşırırken, Nabokov’un memleket hasreti çektiğini öğrenince derinden sarsılıyorsunuz. Faulkner’ın atlara olan sevgisi yüzünden “para için yazdığını” iddia ettiği kitabın Kutsal Tapınak olduğunu öğrenince, bir kez daha Faulkner’ın mizahi yönünü beğeniyorsunuz.
İriyarı ve katı bir adam olan Henry James’in zarafet ve şıklık takıntısını tam yerinde bulurken, bir gün Turgenyev’le birlikte Flaubert’i ziyarete gittiğinde, Flaubert onları aslında bir çalışma kıyafeti saydığı sabahlıkla karşılayınca Henry James, Flaubert’i hiç affetmemiş. Yazdıklarını bile kayda değer görmemiş bir daha. (Madam Bovary hariç). Örnekleri artırmak mümkün, kendi adıma diyebilirim ki ben en çok şaşırtan yazınsal yaşam Arthur Rimbaud’nun hayatıdır. Fena, çok fena…
Javier Marias birçok özel yazarın hayatını didiklerken okurunu sıkmadan sadece birkaç sayfada işin özetini anlatıp geçiyor. Uzun uzun biyografi okumaktan sıkılanlardansanız “Yazınsal Yaşamlar” ideal bir seçenek. Kitabın yeni baskısı Can Yayınları’nın Kırkmerak dizisinden mavi kapağıyla çıkmaktadır.
Son olarak şunu söyleyebilirim ki bu kitap; birçoğumuzun ilah gözüyle baktığı yazarların “sıradan insan” oldukları tarafına ağırlık veriyor ve sırf yazmak için ne zor şartlar altında yaşadıklarını okuyunca ister istemez yüreğimiz burkuluyor. Gerçi şunu söylemeden geçmeyeyim: Birçoğunun hayatı boyunca maddi açıdan hiçbir kaygısı olmamış, benim kastettiğim “zor şartlar” tamamen sıfırdan bir eser üretebilmek adına katlandıkları ya da katlanamadıkları olaylardır.
Tuna Bahar
twitter.com/tuna_bahar