Yürüdüğü yolda, gölgesi öfke olanlara

"Yola çıkmak, haklı çıkmaktır diyorum 
Halis muhlis Bursa çakısı gibi zihnim
Keskin sirke, ekşitiyor kalbimi
İyi olacak, biliyorum."
- Yağız Gönüler, Dergâh, 273, Kasım 2012

Bu yazıya kendi şiirimden bir bölümle başlama densizliğini gösterdiğim için öncelikle kitap dostlarından özür dilerim. Bu hadsizliğim, yola çıkmak ve yürümek üzerine olan tutkuma telakki edilirse bir nebze ferahlarım.

Kitaplar üzerine yapılan önermelerde, "kişisel gelişim", "baş ucu", "yol" yahut "konsantrasyon" kategorileriyle, insanları adeta veritabanı tablolarına bölen sermaye aşkına inat, Birhan Keskin neşeli ve endişeli şiirlerinden oluşan bu kitabıyla okuyucuya bir yol yapıyor. Bu yol 2006'da yapılmış olup önce "Taş Parçaları"yla başlıyor, ardından da "Eski Dünya"ya ulaşıyor.

Kadın şairlere ve yazarlara, öfke çok yakışıyor. Bu minvalde Şule Gürbüz'ü anmadan olmaz. "Kambur"daki öfke, tüm suskun tamburları hareketi geçirebilir zira. Birhan Keskin'in "Y'ol"u da çok sert açılıyor. "Sunu ya da bir parça matematik" isimli giriş taksiminde şair uyarıyor:

"Her gün adalet ve zalimlik üzerine düşündüm. Belki de her şey. Her gün bir barbar, bir medeni ile gezdim sokaklarda. Minareleri her gün sabaha ezan sesleriyle ben açtım. Her gün bir perdeyi aralamaya çalıştım. Her gün hiçbir şeyi anlamadığımı düşündüm, her gün her şeyi anladığımı düşündüm... Ne idüğü belirsiz yerler benimle yürüdü... Her gün bir taş parçası söktüm içimden... Öfkeni unutma dedim kendime her gün, unutursan düşersin dedim... Her gün insan olmak ne çok kusur içeriyor diye düşündüm."

Derken şiirler peşi sıra akıyor, bol sarsıntılı bir yol gibi. Elinizde sıcak bir içecek varsa şayet, dökebilirsiniz. Neden mi? Bakalım.

"Hava aldıkça sızlayan bir diş var içimde.
Susmam bundan, konuşmam bundan.
Ben zaten o ilk acıyla ölmediğimde çok gücenmiştim hayata.
İnsan olmuştum ilk o zaman.
Ya da bozmuşlardı beni yenidoğandan.
Kendimi acıya teslim ettiğimde hatırladım,
Ölünmüyordu, hatırladım."

Sıradaki eser ise tam bağımsız ve daima öfkeli "akrepler" için geliyor:

"Hani adalet?
Bir kasım'dan öteki kasım'a
Bir yanım kör bir yanım sağır."

Bir aşkta vuku bulan tüm yenilgileri, yeniden ve değneksiz ayağa kaldırabilecek ağırlıkta şiirler. Kimi zaman taş, kimi zaman kum yutkunuyor okuyucu. Çok mu duygusal oldu bu? Hayır, çünkü:

"Bir su aygırı kadar yaralıyım dünyadan
Anlıyor musun?
İçimde uzağa bakan bir zürafa var
Hayat orda burda her yerde kaynıyor."

Modernizme de türlü türlü tokatlar var Birhan Keskin şiirlerinde. Mesela kitabın "Eski Dünya" bölümünden "Öteki" adlı şiir şöyle bitiyor:

"Siz "It was very amazing" derken "and fun"
Onlar özür dileyenlerdi ağacın ruhundan.
Balkonunuz çok yüksek sizin baş döndürüyor.
Dünya pek alçak bir yer olacak yakında öyle görünüyor."

Yolu çok fazla uzatmadan, kestirmeden ama "Keskin" gösteren şiirler...

Yağız Gönüler
twitter.com/YagizGonuler

Merak eden ve o merakıyla kalanlara

Trakya'dan çıkan şairleri ve yazarları sayarken zorlanabiliriz. Hatta "Trakya'dan şair çıkmaz" da denir. Bunda hakikat payı çok olsa da, arada turnanın gözünden vurulduğu -bu ne cinayettir- da oluyor.

1963 Kırklareli doğumlu şairimiz Birhan Keskin, özellikle 1991-2002 yılları arasında yayımlanan 5 şiir kitabıyla takdirleri toplamıştı. Metis Yayınları da bu 5 kitabı bir araya getirerek 2005 yılında "Kim Bağışlayacak Beni" adıyla şiir severlerle buluşturmuştu.

Bu 5 kitap; Delilirikler (1991), Bakarsın Üzgün Dönerim (1994), Cinayet Kışı (1996), Yirmi Lak Tablet (1999) ve Yeryüzü Halleri'nden (2002).

"Kor bir yankıdan başka nedir ki taş?
Dünyada bir heves değil midir insan?

Yokluk ateşiyle tutunduk varlığa
Çatladık, kırıldık
Ağrıdık."

Şairin hakkında araştırma yaparken, bir şiir severin Birhan Keskin'i "Türk şiirinde bir makam" olarak tanımlaması çok hoşuma gitmişti. Şiirleri her ne kadar makam farkı gözetilmeksizin yazılmış olsa da, aslında hissi olarak çok belirgin bir makama sahip. Bazen 3 dizede şiirin lezzetine doyulurken, bazen de koca bir şiir doyuramıyor şiir okuyucusunun doyumsuzluğunu.

"İçimde yeryüzü konuştukça anlıyorum ki
Bölünmüş bir hatırayım ben
Yeryüzüne dağılan."

Birhan Keskin şiirlerinde en çok karşılaştığım kelimeler, aslında şairin derdini -dertlerini- özetliyor. Taş, heves, hatıra, kırılmak, insan, toprak, yokluk, acı, şaşkınlık, ruh, köprü, bu kelimelerden bazıları. Kendi derdiyle karşısındakinin derdi arasında öyle güzel bir köprü kuruyor ki şair, geçiyoruz kendimizle kalarak.

"Geç benden, ben dururum, ben beklerim, geç benden,
Ama nereye geçersin benden ben bilemem.

Dediler ki, olgun bir meyve var sabır perdesinin ardında,
Dünya sana sabrı öğretecek, olgun meyvenin tadını da."

Kitabın 5 ayrı şiir kitabından meydana geldiğini belirtmiştim, bu geçişlerde karşımıza güzel düzyazılar geliyor. Bir nevi, karşılaşacağımız şiirlerin ana düşüncesi. Madem iştahlandırdım bunu diyerek, bu yazılardan birini paylaşmak da şart oldu.

"İnsan kadife bir hatıradan başka nedir ki? Geçmiş; üstümüzü her gece onunla örttüğümüz... uykuların derininde kor yankılarına düşer gibi olduğumuz ve sonra unuttuğumuz.
...
Ve, insan
Sabahın nemi kadar sessiz olmayı isteyecek."

Her şey gayet açık ama bir o kadar da derin Birhan Keskin şiirinde. Tüm şiirlerinin sonunda bir soru var gibi. O da aslında kitabın ismi. Cevabı da kitaptadır belki...

Yağız Gönüler
twitter.com/YagizGonuler