Geçtiğimiz yıl Anadolu’nun Gönül Dili: Yunus Emre adlı kitabıyla TYB tarafından deneme türünde ödüle layık görülen Mustafa Özçelik kıymetli eserleriyle edebiyatımıza katkı sunmaya devam ediyor. Daha önceden Mehmet Akif’le ilgili inceleme kitapları ortaya koymuş olan yazarın 2020 yılı bitmeden Bir Hisli Yürek: Mehmet Akif Ersoy adlı deneme türündeki kitabı Muhit Kitap’tan çıktı.
Kitabın başlığından yola çıkacak olursak yazarın bu başlıkla, Akif’in milli mücadele yıllarında yaşadığı yoğun hisleri ve Mısır yıllarında yaşadığı hüznü okuruna anlatacağının ilk işaretini verdiğini söyleyebiliriz. İçeriğine baktığımızda ise kitapta Akif’in yaşadığı devrin şartları, ailesi, aldığı eğitimler, etkilendiği olaylar, edebiyat anlayışı, şahsiyeti, şiir anlayışı, düşünce dünyası gibi çeşitli yönleriyle okura tanıtıldığını görüyoruz. Çünkü yazar Akif’i iyi anlayabilmek için bunların hepsinin üzerinde durulması gerektiğine inanıyor. Kitapta milli şairin her bir yönü ayrı bir başlık altında ele alınıyor.
Yazar, Akif’i örnek bir şahsiyet olarak kabul ediyor. Böyle bir şahsiyetin ortaya çıkmasında rol oynayan etmenleri anlatarak kitabına başlıyor. Akif dindar bir ailede yetişmiş hayatı boyunca Kuran’ı elinden düşürmemiştir. Yine erken yaşta kitaplarla tanışan Akif Doğu ve Batı Klasiklerini küçük yaşlardan itibaren yakından tanımıştır. Güzel sanatlarla ilgilenmiş, spor yapmaya ilgi duymuş kendini çok yönlü geliştirmiştir.
Akif, Batı’yı yapmış olduğu seyahatler ve okumuş olduğu kitaplar sayesinde yakından tanımıştır. Şairin “tek dişi kalmış canavar” olarak gördüğü Batı’nın arka yüzünde ahlaksızlık, saldırganlık ve haksızlıklar vardır. Dolayısıyla Akif başta İstiklal Marşı olmak üzere şiirlerinde ve düz yazılarında bu düşüncesini sık sık dile getirmiş, Batı’yı örnek alırken dikkat etmemiz gerektiğini söylemiştir. Ona göre Batı yalnızca ilmiyle örnek alınmalıdır. Tam bu noktada Özçelik kitapta Akif’in Batı medeniyetinin yalnızca bize lazım olan kısmını alıp diğer kısmını almamalıyız, fikrini sorgulayarak biz okurları bu mevzu üzerinde düşünmeye sevk ediyor. Batıyı yalnızca ilmiyle örnek almak mümkün müdür? Yazara göre her medeniyet kendi içinde bir bütündür. Dolayısıyla bizim kendi medeniyetimizi oluşturmamız gerekir. Bunun içinse çok yönlü çalışmalara ihtiyaç vardır.
Yazar, kitabında Akif’i sanatını milletine adamış bir şair olarak tanımlıyor. Çünkü o, milletinin içinde bulunduğu zor dönemin şartlarını göz önüne alarak halka faydalı olabilecek şiirler yazmıştır. Onun eserlerini tanımlarken “Safahat özetle vicdanlı, ahlaklı, duygulu, bilgili, samimi bir şairin bir inanç ve ülkü adamının zamanına tanıklığıdır.” diyor. O yıllarda Akif’in şiirleri gibi hayatı da oldukça canlıdır. Şehir şehir gezerek verdiği vaazlarında, çıkardığı Sırat-ı Müstakim gazetesindeki yazılarında ve şiirlerinde halkı ümitlendirmiş, çalışıp çabalamaya yönlendirmiştir. Kendisi de modern çağı algılamak ve ona göre kendi değerleriyle örtüşen bir duruş sergilemek için daima çalışmıştır. Halk da onu örnek bir şahsiyet olarak görüp ona güvendiği için sözleri, şiirleri birçok insanı derinden etkilemiştir.
Özçelik’e göre Akif’i canlı tutan, milli mücadele için canla başla çalışmasını sağlayan en büyük etken inandığı dine sahip çıkmasıdır. Çünkü “Vatan giderse din de gidecektir.” Nitekim milli mücadele ile vatan kurtarıldığında Akif yine hüzünlüdür. Çünkü İslam birliği fikrinden vazgeçilmiş, devlete Batıcı, laik ve ulusal bir karakter verilmiştir. Bu hüzünlü yıllarda milli şair Mısır’a yerleşmiş tek tük yazdığı şiirleri ve mektupları dışında sessizliğe gömülmüştür. Yoksullukla geçen bu yılların ardından hastalığı sebebiyle İstanbul’a gelmiş ve burada vefat etmişse de ölüsü bile devlet tarafından sahiplenilmemiştir. Yine de Özçelik’in de belirttiği gibi o; yıllar geçmesine rağmen unutulmayan, mısralarıyla ve dik duruşuyla bugün dahi örnekliği aşılamamış milli şairimizdir.
Zeynep Odabaş
twitter.com/zeynneppakyol