Yitirdik arkadaşlarımızı
Karşıdan karşıya geçerken
Eli bırakılan çocuklardık."
- Zafer Ekin Karabay (1975-2002)
"Üç derdim var birbirinden seçilmez
Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm."
- Karacaoğlan (Neşet Ertaş'ın sesiyle)
Efkârlı türküler söylemek en çok da "kendini tanıdığı için çok sonra pişman olan" şairlere yakışır. Efkar da zaten fazla düşünen insanların yaşama pratiğidir ve sigara yakmakla doğrudan bağlantılıdır. "Sen az zamanda çok sigara içenlerin de rabbisin" diyen Bülent Parlak şiirinin edebi ahengi hususunda; "modern Türk şiirinde türküsel söylem" dersem içim rahatlaşacak. Şairin sesinden türkü dinlemiş biri olarak ben bunu sezinliyorum. Mesela Bülent Parlak burada "sezinliyorum" demezdi, "hissediyorum" derdi.
"Ricakeş" kelimesine daha evvel bir şiirde yahut kitap adında rastlamadık. İlk şiir kitabına "Sevgili Huzursuzluğum" adını veren şair, bu kez de kafa açacak, kafa kıracak gibi görünüyor. Adı okuyucuyu yanıltmamalı, rica dolu şiirler yok. Aksine dünyaya minnet etmeyen ve güncelin yıprattığı insanın "artık yeter" ricasını sırtlayan şiirler var. Bir ricakeş gülüşü var kitapta. Hani devlet dairelerinde bir an evvel işimiz bitsin diye yaptığımız gülüş, işte ondan.
Şairin 2010 ve 2014 arasında yazdığı yirmi şiirden oluşuyor Ricakeş. Kapağı, Lozan'dan "Bir yüz sene daha kazandık" diyerek çıkan İsmet Paşa dahil tüm halk düşmanlarını alaya alır gibi tasarlanmış. Hayatının neredeyse tamamına küçük planlar serpiştiren stratejik insanlara küfür gibi gelecektir bu simsiyah, kravatlı kapak. Ricakeş'te yer alan neredeyse her şiirin bir hikâyesi var. Mesela "Tufanım Var, İkizim Yok" şiiri. Bu şiir, Tito dönemi Yugoslavya'sının toplama kampı olan Goli Otok'ta işkence gören Boşnak şair Risto Trifkoviç'i konu edinmiş. "Bir gün pişman olmak için sıraya gireceğiz" diyor şair ve kitabının adına yakışır duruşunu sergiliyor şu dizesiyle: "Anlatsam / yarısında izin alıp gideceğiniz bir hikayedir burası."
Gündemin insanları nasıl meşgul ettiğine ve ne hâle getirdiğine eleştiri babında "Sabah Kalkınca İntihar Etmeyi Unutacak Kadar Dalgın" adlı şiirinde şöyle diyor Parlak: "Yaşamak iyi gelmiyor hiçbir sancımıza / söyleyin / sarsıcı bir sırrı öğrenince / övünerek başkalarına anlatan halk bizim neyimiz olur.". İntihardan devam etmek gerekiyor burada çünkü 13 Eylül 2002'de 27 yaşındayken intihar eden şair Zafer Ekin Karabay için de bir şiir var Ricakeş'te. "Ararken" adlı şiirinde Ekin Karabay şöyle der: "Bileğimdeki vazgeçilmiş intiharın / sokaktaki ıslak tenimi duyumsadım / ve ararken yakalandım / kayıp otobüsünde / kendi resmimi.". İşte Parlak da "İzmarit İçerek Büyüyen Çocuklar" adlı şiiriyle, Karabay'ın genç ömrüne ses vermiş: "Bir çağdan bir çağa geçerken / geride unutulan şaşkınlardık / tabutuyduk üstüne kapanıp ağlanan / dört kızdan sonra bir oğlun."
Şairin ilk şiir kitabı "Sevgili Huzursuzluğum"da yer alan "Sana yeniden dirilmiş annemi seyreder gibi bakardım" dizesi, ikinci kitabındaki "Anne Abartma Ölümü Arada Çık Gel" şiirinde bir karşılık bulmuş gibi: "Halbuki anne / cinayet / uzun uzun baktığımız kızın masasına gelen erkek / değil midir."
Bülent Parlak şiirinde okuyucu, tarihi ögelerle bilhassa Ricakeş'te sık sık karşılaşacaktır. Günümüzdeki sorunların temelini tarihte ararken, hiçbir romantizme kapılmadan şair görevini yerine getiriyor. Yazmasam olmazdı demiyor, yazmasam ölürdüm diyor sanki: "Hıncımın tarihi vardır elbet / vardır elbet erzincanlı bir piyadenin / yıl iki bin on üç, martın dokuzunda / karlofça'yı hatırlayıp / kendini ayağından vurmasının sebebi."
Dile getirdikleriyle hayatı arasında bariz farklılıklar olan insanlara da şairin diyeceği var. "Sen Varken Kapitalizm Neyin Nesiydi Bilmiyorum" şiirinde bu konuda oldukça sarsıcı dizeler bulunuyor. "İnsan harama inanmasa bile / sevmeye inanmıştır her vakit" gibi, "İçimizden gelen bir şeyi yazıyorsak / içimizden gidenlere çare bulamıyoruz demektir / yine de / bankalar şaşırmıyor maaş günlerimizi" gibi ve hatta "Ellerimi senin ellerinle yıkayacaktım bir gülseydin / lüks otomobillere bile inanırdım" gibi.
"Venezüela Hava Yolları" şiirinde Güney Amerikalı bir devrimci bakışıyla kadınları ve gösterişi selâmlıyor Bülent Parlak: "Manikürle başlıyor zenginlik, sona eriyor ölümle / tam ortasında bu iki şeyin bolca feragat etme hakkı vardır / bir kurban derisi en çok tuza yalvarır / kasap, bıçak ve yedi ortak hariç.". Diğer yandan "Arjantin 1453" şiirinde ise bana hemen Hakan Günday'ın Piç adlı kitabını hatırlatan dizeler yakaladım. Önce kitaptan: "Piçler, âşık oldukları kadınların kendilerini kurtaracaklarını düşünür. Oysa hiçbir kadın dünyaya bir piçi kurtarmak için gelmemiştir.". Sonra da şiirden: "Yetimler / diğer arkadaşlarından daha çok âşık olurlar / ve hayatlarını herkesten daha fazla mahvederler / hayatı veren Allah'tır / bağışlayacak olan ve mahvedecek olan da Allah'tır."
Kitabın son şiiri "Evet, İskân" ise İsmet Özel'in 1967'de yazdığı "Evet, İsyan" şiirine atıfta bulunuyor. "Müteahhit çağında yaşıyoruz sevgilim / sana vaat edeceğim ev sıradan değil / göle bakmıyor diye pencerelere küsme / üzme beni tek katlı bir gülüş için / ismet özel hangi cesaretle "evet, isyan" diyerek / başlatmıştı devrimi."
Ricakeş, Bülent Parlak'ın "Sevgili Huzursuzluğum"la birlikte attığı ilk adımı daha sağlam kılmış. Şiirleri sanki daha keskinleşmiş, gürleşmiş. Bu da okuyucuyu sersemletiyor. Sersemlik iyidir, serserilik değil.
Yağız Gönüler
twitter.com/YagizGonuler