Çünkü biliniz ki, yalnızlar mübarektir!"
Hesabım Var, Onur Ünlü’nün Temmuz 2020’de Alfa Yayınları'ndan çıkan son kitabı. Aslında biz, İtirazım Var filminin ardından, ikinci bir film daha bekliyorduk ancak araya pandemi sürecinin girmesi, sinema sektörünün gidişatını aksattığı için senaryo düzenlenerek bir roman olarak çıkıyor karşımıza. Kız Çocuğu romanının üzerinden kısa bir süre geçmişken yazar, ikinci defa daha aynı biçimde bir anlatıyla selamlıyor okuru.
İtirazım Var, filmini izleyenler bilir: Selman Bulut’un etrafında döner olaylar. Kitapta da yine Selman Bulut’un maceralarını okumaya devam ediyoruz. Kim peki bu Selman Bulut? Bir imam. Ancak bizim tahayyül ettiğimiz imam prototipinin biraz dışında. Antropoloji okumuş mesela, İncirlik üssünde kendi isteğiyle imamlık yapmış, geleneksel sünni söylemle açıkça bir derdi olan, felsefi düşünmeye değer veren, çok iyi satranç bilen, çok da iyi boks yapabilen biri o. Tüm bu karakteristik özellikler de bir cinayet romanı içinde çok başarılı bir şekilde işlenmiş yazar tarafından.
Filmde, camide gerçekleşen bir cinayetin kendi üzerine yıkılması tehlikesiyle karşı karşıya kalan Selman Bulut, kolları sıvayıp dedektif rolü oynamaya başlıyor, bu oyunun sonunu başarıyla getiriyor, katili buluyor ki katil damadıydı, ancak onu adalete teslim etmiyordu. Bunun için de geçerli ontolojik sebepleri olduğunu görüyorduk.
Filmin sonucu, anlatının başının nedenleri olarak geliyor karşımıza. Olayların neticesinde Selman Bulut, imamlıktan istifa ediyor, kızı Zeynep’i akıl hastanesine yatırıyor, kendisi de Sivas’ta imamlık yaparken öğrendiği sanatı üzerine bir pavyonda, evlatlığı Efrahim’le beraber bağlama çalmaya başlıyor. Selman Bulut, yine belayı üzerine çağırıyor. Her şey çalıştığı pavyonda şarkı söyleyen Buse’nin intihar süsü verilen bir cinayet sonucu öldürülmesiyle başlıyor. İşin arkasını bırakmamayı hem insani bir görev sayan hem de doğrusu dedektifçilik oynamayı pek seven Selman Bulut, yine kolları sıvıyor. Bu sefer cinayet(ler) aşk, kıskançlık, tarikatlar, geçmişin izleri gibi konular etrafında seyrediyor. Olaylar gitgide daha da karmaşık bir hal alıyor her sayfada. Ancak eski imam yeni dedektif Selman Bulut, başını yine türlü belalara sokma pahasına cinayetleri çözüyor.
Yazarın Selman Bulut’a imamlık dışında giydirdiği karakter özelliklerini işte bu dedektiflik esnasında görüyoruz. Selman Bulut, başarılı bir satranç oyuncusu. Anlatı boyunca “A” ile mesajlaşma üzerinden satranç oynuyor. Şah-mat hamlesi de zaten romanın sonlarına doğru geliyor Selman Bulut tarafından. Satrançtaki bu ustalık, cinayet çözerken Selman Bulut’a analitik bir bakış açısı kazandırıyor. Sıradan bir insanın göremeyeceği birkaç hamle sonrasını görüyor cinayetlerde. Haliyle olay(lar) mahallinde buluyor kendini her seferinde. İyi boks yapabilmesi yönüyle de burnuna kadar battığı belalardan kol kuvvetiyle kurtulmayı başarıyor. Öyle büyük dolapların içine giriyor ki her kapının başında nöbet tutan izbandut gibi güvenlikleri kas gücüyle yere sermesi gerekiyor. Arada kendi de nakavt olmuyor değil ama o kadarı da olsun ki inanalım anlatıya. Geleneksel dini söylemle ise açıkça bir derdi olduğunu, imam olması nedeniyle sürekli olarak görüyoruz. Cinayetlerin bir tarikat etrafında dönmesi de Bulut’un manifestolarını kuvvetlendiriyor. Şer’i hükümler, aklın terazisi, vicdanın söyledikleri arasında bir salıncakta sallanıyor karakter. Haliyle sürekli olarak iç monologlarını, hesaplaşmalarını, düşünce dünyasını da açık bir şekilde görüyoruz. Bir imam için iddialı sayılabilecek, Türkiye’nin de gerçeği olan konular romanın genelinde işleniyor. Tarikatlar mevzusu, eşcinsellik, ahlak konuları hakkında anlatıcının fikirlerini de görmüş oluyoruz.
Hesabım Var, aynı İtirazım Var filminde olduğu gibi polisiye anlatılarına yeni bir soluk kazandırıyor. Diğerlerinden farkını görebileceğimiz en önemli nokta da dilinin, olayların mizahi bir karaktere sahip olması. Gerilerek değil eğlenerek okumaya imkan veriyor. Ara sıra duygusal sahneler de görüyoruz ama genel itibariyle gülümsemekten alıkoyamıyoruz kendimizi.
Bir diğer nokta ise, olayların tamamen akıl ekseninde değil de Selman Bulut’un sezgileri ile çözülmesi. Evet, Selman Bulut analitik yönü güçlü bir karakter ancak içgüdülerini de dinleyen biri. Bu nedenle olaylar ardındaki sır perdeleri biraz da tesadüfi bir şekilde aydınlanıyor. Bence bu akışı, inandırıcılığı biraz negatif etkileyen bir yönü anlatının. Bir de filmdeki karakterler rolleriyle öyle bütünleşmiş ki bende, kitapta Selman Bulut hep Serkan Keskin, Zeynep hep Hazal Kaya’ydı benim için.
Dinamik, eğlenceli, akıcı ve heyecanlı bir cinayet romanının din, felsefe, sosyoloji ile harmanlanmış güzel bir sonucu olmuş Hesabım Var. Benim umudum, pandemi süreci sonrasında beyazperdeye de aktarılmasından yana. Keyifli okumalar dilerim.
Feyza Gönüler
twitter.com/FeyzaGonuler