Yetersiz uyku nelere sebep oluyor?

“Belki çocukluktan kalan küçücük bir hikâyenin

Ardından gitmek içindir uykular.
Belki yaşanmamış yaşanacak onca hayal peşinden
Koşmak içindir bütün masallar.”

Sağlıklı yaşamak, iyi bir beden-zihin yapısına sahip olmak konuları hepimizin dikkatini çekiyor. Bunun çeşitli sebepleri var: Hasta olmak istemiyoruz. Yaşlanmak istemiyoruz. Sağlıklı yaşama dair binbir çeşit liste ve öneri bulmak mümkün. Bu çeşitliliğe rağmen kadim geleneklerde de Batı tıbbının önerilerinde de mutlaka yer alan madde iyi bir uyku uyumak.

Kaliteli bir uyku, hem fiziksel hem de ruhsal sağlığımız için çok önemli. Şehirlerde, gürültü kirliliği ve ışığa maruz kalarak uyuduğumuz için uyku kalitemiz giderek daha da düşüyor. Bu etmenlere bir de hava kirliliği ve kronik stres eklenince, uykunun kalitesini bırakın, doğru düzgün uyumak bile bir başarı hikâyesine dönüşebiliyor.

Peki ne yapacağız? Hepimiz dağ evlerine taşınamayacağımıza ya da hava kirliliği birden azalmayacağına göre, sıkıştığımız ya da keyfini çıkarmaya çalıştığımız bu şehir hayatında uykumuza ve kendimize iyi gelecek şeyler bulmamız gerekiyor. Siz de uykunuzun kalitesi ile ilgili benzer endişeler ve çözüm arayışları içindeyseniz “Uykunun Şifalı Gücü” kitabı tam size göre.

Firdevs Çağlar çevirisiyle Türkçeye kazandırılan Uykunun Şifalı Gücü, uykumuzun neden bölündüğüne ve bunu nasıl düzeltebileceğimize odaklanan on altı bölümden oluşuyor. Kitabın yazarı Chris Winter, dünyaca tanınan, önemli bir uyku tıbbı uzmanı. Kitabın arka kapak yazısındaki şu kısmı gördüğümde, yazara olan güvenim ve kitaba dair heyecanım biraz daha arttı: “Dr. Winter, 10 binden fazla insanın gece rahat uyumasını sağlamış uluslararası bir uyku uzmanı. Sayısız sporcu onun yöntemlerini uyguluyor. Winter, optimal uykunun ne olduğunu yeniden tanımlıyor ve ihtiyacınız olan temiz bir gece uykusunu size kazandırıyor.” Aynı zamanda eğitimli bir nörolog da olan Winter, iyi bir uykunun vücudun her bir parçasına büyük etkisi olduğunu söylüyor.

Biz uyurken, beynin bedende biriken atıkları atmak ile ilgilenen kısmı olan Glimfatik Sistem, %60 daha üretken. Bu ne demek? Bol toksinli şehir hayatları sebebiyle bedenimizde birçok toksin ve atık birikiyor. Artık toprakla bağlantılı, her an ona ulaşabileceğimiz hayatlar da yaşamadığımız için enerjetik yükümüzü de bu atıklar arasına ekliyoruz. Bu toksinli hayata bir de az ve/veya kesintili uyku eşlik ederse, fark edeceğimiz ya da etmeyeceğimiz şekilde bedende toksin biriktirmeye başlıyoruz ve zaman ilerledikçe bu toksinler, çeşitli hastalıklar yaşamamıza ortam sağlıyor.

“Yetersiz uyumak başka nelere sebep oluyor?” diye merak edince, ortaya insanı gerçekten endişelendirebilecek maddeler çıkıyor:

Araştırmalar gösteriyor ki yetersiz uyuyan kişilerde kilo almaya eğilim artıyor.
Yetersiz uyumak dolaşım sistemine ve kalp sağlığına zarar verebilir.
Verimsiz uyumak ruh sağlığını ciddi ölçüde etkiler
Bağışıklık sistemi ile kaliteli bir uyku arasında sıkı bağlar vardır.

Peki ne yapacağız?

İyi bir uyku uyumamıza engel olarak faktörleri belirleyecek ve uykumuzu, mümkün olan en kaliteli haline getirmeye çalışacağız. Kitapta hem uykunuzu bölen faktörler hem de bunları nasıl aşabileceğinize dair birçok araştırma, örnek ve yöntem var. Bence en önemli kısım, uykunuzla aranıza giren kara kedinin ne olduğunu tespit etmek. Bunu tespit ettikten sonrasında da iş size düşüyor tabii.

Yazar, kitabın sonunda önemli bir hatırlatma yapıyor. Uyku sorunları bir anda oluşmadı, mucizevi şekilde bir anda kaybolmalarını da beklememek gerekiyor: “Biraz kilolu ve kondisyonsuzsanız kaslı bir vücut yapmak zaman alır. İtalyanca konuşmayı öğrenmek zaman alır. Harika hiçbir şey çabuk olmuyor ve korkarım uyku da bunlardan farklı değil.”

Özge Uysal
twitter.com/ozgelerinuysal

* Bu yazı daha evvel Uplifers'ta yayınlanmıştır.