SAYFALAR

5 Temmuz 2018 Perşembe

Bir hayatı söze tercüme denemesi

Her halde ve şartta dünyaya birkaç resim düşmüş benden işte. Kimi solgun, kimi gayet de koyu” diyor Tekin Şener, Ötekiler Günü’nde yer alan “Halimden Memnun Değilim Fakat Mevcudiyetimden Memnunun” adlı yazısında. Karakum Yayınevi aracılığıyla Mart 2018’de kitapçıların raflarına kavuşan Ötekiler Günü adlı deneme Tekin Şener’den dünyaya düşmüş koyu bir resim. Okuru da yazarın mevcudiyetinden oldukça memnun edecek bir tanışma vesikası.

"Dil Bahçesinde Cümle Tarhları" yan adıyla da yayınlanan Ötekiler Günü beş bölümden oluşan bir deneme. Halen Sivas’ta çıkmakta olan Hayat Ağacı dergisinin yayın yönetmenliğini üstlenen yazar, hem bu dergide hem de Türk Edebiyatı, Sühan, AZ Edebiyat, Mostar, Yerli Düşünce gibi dergilerde çıkmış yazılarını bir araya getirmiş Ötekiler Günü’nde.

Kitabın ilk iki bölümü olan "İlk Karşılaşmalar Ülkesi" ve "Vaktin Ayak İzleri" başlıkları altında zaman mefhumu üzerinde duruyor Şener. “Biz zamana tasarruf ettiğimizi düşünürken zaman bizi sarf ediyor” ifadesiyle dile getirdiği acımasız zamanın; sadece bedenleri değil, ruhlarımızı, duygularımızı, değerlerimizi, sosyalliğimizi de sarf ettiğini anlıyoruz kitabı okudukça. Bu yüzden meseleyi önce çocuklardan hareketle ele alıyor Şener. Onları bilhassa dijital dünyadan kurtarmanın zaman karşısında insan olan yanlarımızın sarf olmasını engelleme yolunda önemli bir adım olacağını sezdiriyor. Çocuklar kadar kentin çocukluk dönemi sayılabilecek sokakları da kurtarılması gereken önemli bir alan olarak görüyor Şener. Zaman karşısında sosyalliğimizi yitirmemenin koşulunun sosyalleşmenin başladığı yer olan sokağı yitirmemek olduğunu ileri sürüyor. Sadece tespitle kalmayıp modern zamanın dayattığı yaşam tarzından kurtulabilmenin küçük formüllerini dipnotlar halinde sunuyor okura.

İnsanîliğimizi yıpratan dijital çağ şeylerinden belki bir tanesi yazarın gazabından nasibini almıyor. O da: fotoğraf makinesi. Bu dijital alet "Namütenahi bütünden koparılıp alınan tek bir ânı, yeniden zamanda tedavüle sokmasıyla" sempatisini koruyor yazarın gözünde. Bunun yanında maziyle bağ kurmamızı sağlayan her şey değerli onun için. Eskiden ilhamla ortaya konmuş bir mimari yapı, eski kap kacak, mücevher, işlemeli düz kumaş parçaları… Hatta yürüyüşte bile maziyle bağ kurma vasfı görüyor.

"Hayal Melal" başlığı altındaki üçüncü bölümde insanın derunî yönüne eğiliyor Şener. Biraz yağmur kimseyi incitmez misali; acıların, kalp kırıklıklarının, gurur incinmelerinin insanı tamamlayan yanına vurgu yapıyor. Ancak kırılma için kalbî duyguların, hayallerin, gururun aktif tutulmasının da zaruri olduğuna değiniyor.Bunları bir muharebenin içine sokmadan galip gelmek mümkün değil sonucuna ulaştırıyor okuru. Aynı bölümde yer alan "Kara Yazı" başlıklı yazı Cenab Şahabettin’in Elhan-ı Şita’sını hatırlatıyor bize. Nasıl ki şair derûnundaki ıstırapları doğrudan değil;karın tabiat üstünde yarattığı değişimle, baharın etkisinin silinip gitmesiyle ve karın ağlamasıyla ifade ediyorsa Şener de “Kar içimize yağar” ifadesiyle bu yağış şekliyle insan ruhu arasındaki münasebeti ortaya koyuyor. Sonraki başlıklarda insan gönlünün en etkili ilacı olan maneviyat gücü yerini alıyor içerikte. Dünyevi telaşın içinde maddi arzulara kendini kaptıran yaşayan ölülere dönmek yerine arafta kalmanın ve orada kaçınılmaz sonun bilincinde bir hayat sürmenin insanı huzura sevk edeceğini sezdiriyor. "Hayat Bir Nokta İdi" yazısıyla da mistik bir bakışla hayatın gönüldeki ‘tek’ nokta ile çoğaltılabileceğinin tecrübesini paylaşıyor okurla.

Tekin Şener "Teori Değil Tefekkür" başlıklı dördüncü bölümde insanın sosyal yönü üzerinde duruyor. Bu bölümde en dikkat çeken yazı ‘Merkez Ayağımı Bastığım Yerdir’ de birey iradesini hiçe sayan, sahici bir topluma ulaşma yolunda engel teşkil eden ve ülkemizi ciddi bir istikrarsızlığa sürüklenme tehlikesiyle karşı karşıya bırakan cemaat yapılanmalarına karşı 2009 yılında yazdığı bir yazıyla yaptığı uyarıyı vurguluyor. Aczinin farkında olmayan ya da aczine rağmen ihtirasına tâbi olan insanların aralarında kurdukları ilişki ağı olan "Aceze İttifakı"nda da insanın sosyal zaaflarına temas ediyor.İttifakın kuruluş gerekçesi hedefine ulaşmak için canhıraş çalışanları yolun başında durdurmak ve kendilerinin ilerisine geçmesini önlemektir. Ne yazık ki bu ittifak, iş hayatında takındıkları resmiyet ve tabasbus meziyetleriyle liyakat karşısındaki gücünü halen devam ettiriyor. Şener’in bu eseriyle yüklendiği misyon da yine bu bölümde satır aralarında karşımıza çıkıyor. “Hayatı söze tercüme ederek ona düzenlilikler, anlamlar kazandırırız. Hayatın söze tercümesi, onun sosyal boyuta taşınması demektir. Tekil zihinlerin kurduğu düzen tasavvurları, anlam şemaları söz kanalıyla buluşur; dünyaya dair kuşatıcı sosyal kabuller ve doğrular böylece oluşur. Toplum hayatının üzerinde geliştiği zemin, söz kanallarıyla örülüdür.

Kitaba adını veren "Ötekiler Günü" adlı yazı en sonda çıkıyor karşımıza. Günün icabı olan renklere bürünmek için kişiliklerini çeşitlendirmeyi normal sayan ışıltılı sahne meraklılarına bir sitem ölçüsünde ilerliyor satırlar. Günün adamı olarak nitelendirebileceğimiz bu kesimi ötekiler olarak yorumluyor Şener ve bir senaryonun oyuncuları olarak gördüğü bu kesimin sergilediği gösteriye arka sıradan bilet bulup ıslıklama hakkını satın alacak kadar da tepkisiz kalmayacağını vurguluyor.

Tekin Şener’in Ötekiler Günü dil bahçesinde açtırılmış, farklı renklere sahip cezbedici bir çiçek. Hayatın sosyal, kültürel, siyasal, duygusal alanlarına köklü bir birikimden açılmış pencere. Yılların yayıncılık birikimi, yazınla içli dışlı oluş kuvvetle hissediliyor eserde. Cümleleri rahatlıkla eğip bükmesi, buna rağmen birbiri ardınca yadırganmayacak akışla bir araya getirmesi, kimi yerlerde okuyucuyu düşünsel anlamda yoracak örtük göndermeler, deneme türüne yakışır bir üslup yazarlık alanındaki yetkinliğinde şüpheye yer bırakmıyor.

Nedim Uzsoy

1 yorum:

  1. Değerlendirme ve kitap yorumları için Nedim Uzsoy Beye kalbi teşekkürler.

    YanıtlaSil