Bedenlerin Göçü bu minvalde değerlendirilebilecek bir roman. Notos Kitap’tan çıkan eser Meksikalı yazar Yuri Herrera tarafından kaleme alınmış. Bülent Kale’nin çevirisiyle sunulan kitap yüz on sayfadan oluşuyor. ‘O’ anlatım tekniğini kullanan yazar kimi zaman gözlemci konumundayken kimi zaman da başkarakterin iç sesi oluyor. Dilinin akıcılığı okumayı kolaylaştırsa da etkileyicilik konusunda aynı şeyi söylemek zor. Karakterlerin amaçsızlığının bunun başlıca nedeni olduğunu düşünüyorum. Bu yanıyla hikâyenin nihilizme kapı aralayan bir yönü de var diyebiliriz. Roman toplumsal, siyasi, ekonomik bir anlatı gibi dursa da esasında yazarın içsel gerilimlerinin bir yansıması olarak yorumlamak mümkün.
Eserdeki dilin genel olarak yeraltı edebiyatına yakınlığı argo kullanımını ve cinselliği ön plana çıkarıyor. Yeraltı edebiyatını edebe mugayir bulan okur Bedenlerin Göçü’nden de rahatsızlık duyacaktır. Açıkçası bu tür metinlerle her karşılaşmamda hayatlarımızın ne kadar ‘steril’ olduğunu düşünürüm. İlginçtir ki, şahsımız adına kendiliğinden böyle bir kanaate sahibiz. Oysa kabul edelim ya da etmeyelim, yazıda (ya da hayatta) görüp tenkit ettiğimiz, hoşlanmadığımız, rahatsız olduğumuz bir çok şeye hayatımızın içinde fazlasıyla yer veriyoruz. İnsan bizatihi yaptığı şeyi başkasında görünce onaylamayan veya tutarsız ya da edebe mugayir bulan bir varlık. Bu tür metinlerin insanın kendisiyle karşılaşmasını sağladığını ve içine ayna tutarak gerçeği ortaya çıkardığını düşünüyorum. Yazdıklarımı tasvip değil de tespit bağlamında değerlendirmek mevzuyu anlamaya katkı sunacaktır.
Yuri Herrera okuyucuyu zaman ve mekân bağlamında net olarak belirtilmeyen karanlık, kasvetli, yoksul, isimsiz ve tekinsiz bir şehre götürüyor. Bir böceğin neden olduğu salgın hastalığın tehditi altındaki şehrin tek sorunu bu değildir. Suç işlemenin normalleştirildiği, uyuşturucu kullanımının, fuhuş ve mafya hesaplaşmalarının olağan hâle geldiği bir yerdir burası. İnsanlar şehrin sokaklarında her an ölümle karşı karşıyadır. Her şeyin kontrol altında olduğuna toplumu ikna etmeye çalışan devletin elinden sükunet çağrısından başka bir şey gelmemektedir. Başlarının çaresine bakmak zorunda kalan şehir sakinleri bir anlamda kendi sorunlarını kendileri çözmektedir. Bu yüzden suç olayları ve ölümler eksik olmamaktadır. Ölümlere ve suç eğilimlerine rağmen arabuluculuk denilen bir mekanizma oluşturulmuştur. Romanın başkarakteri burada devreye giriyor. O, sorunlu taraflar arasındaki iletişimi sağlayan ve problemleri çözen biridir. Nerede, nasıl konuşacağını bilmesi bu işte başarılı olmasında başlıca etkendir. Ayrıca eski bir avukattır ve adli kurumlarla bağlantıları vardır. İşini yaparken bağlantılarını da kullanmaktadır.
Kitabın isimlendirmesi ve tanıtım yazısı beklentiyi yukarılara çekiyor lakin içerik açısından aynı şeyi söylemek zor. Olayların nitelik açısından vuruculuğu kurguda yeterli görünürlüğü sağlayamadığı için beklenen etkiyi gösteremiyor. Metnin gizemli oluşu merak uyandırsa da hikâyenin kapalı-simgesel dili okuyucuyu sınırlandırıyor. Bu yüzden kitap bittiğinde akılda kalan pek bir şey olmuyor. Latin Amerika edebiyatının bir çok özelliğini taşıyan Bedenlerin Göçü’nde gerçekliğe yakın olaylar gerçeküstü bir üslupla kurgulanıyor. Buna karşın kahramanların amaçsızlığı, duygusuzluğu ve hikâyedeki muğlaklık insanı rahatsız edici cinsten. Bir detay olarak, az da olsa alt metin insanlıktan ümidi kesmemek gerektiği mesajını veriyor diyebiliriz.
Mevlüt Altıntop
twitter.com/mvlt_ltntp
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder