- Hazret-i Aşkî Muzaffer Ozak [k.s]
"Türk’ün dostu yok, Allah dost olsun."
- Hazret-i Muhibbî Safer Dal [k.s]
İnsanın geçmişiyle yüzleşmesi çok zordur. Bugün ülkemizde en çok satılan "aşk" kitaplarının hiçbirinde böylesine sahici bir yüzleşme bulunamaz. Kırık bir kalpten ve abartılı yaralardan çok daha ötesidir geçmişten ders çıkarmak ve en mühimi de artık ders verebilir hâle gelmek. Robert Koleji'ndeki gençlik yıllarında sosyalist; Avrupa'nın büyük ve büyülü kentleriyle Amerika'da sadece sanatla yaşayan bohem tutkunu anarşist; Fas'ta ise artık ticaret dahisi hâline gelmiş zengin ve aristokrat bir hayat düşünülünce bu hayatın nereye varacağı da az çok belli oluyor: Bir ömürde yaşanabilecek tüm acı ve tatlı anıların saklandığı bir kalp. Bu kalp nihayet "bil"mekten ve "bul"maktan nasibini alıyor ve evvela İstanbul’daki Cerrahî tekkesinde derviş, daha sonra da bu "yol"un New York'taki şeyhi "ol"uveriyor.
Mithat Cemal Kuntay'ın "Kolunu Harp Meydanında Bırakmış Bir Askere" diyerek Çanakkale Gazisi Yüzbaşı Tursun Bey'e ithaf ettiği bir şiiri vardır. Tursun Bey, Şeyh Tosun Bayraktaroğlu'nun "İslamiyet'i değilse de insaniyeti ondan öğrendik" dediği babasıdır. Hayatında daha çok onun etkisi söz konusudur. Robert Koleji, Amerika'da güzel sanatlar ve Londra'da sanat tarihi eğitimleri babasının cesur yönlendirmeleriyle olmuştur. Can Yücel, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Bülent ve Rahşan Ecevit çifti gibi birçok "ünlü" arkadaşıyla aynı sıraları ve hayatı paylaşır. Şiirler yazar fakat asıl derdi resimdir. "Shock art" denen sanat akımının öncüsü olarak Amerika'da büyük bir rüzgâr estirse de sanat çalışmalarına "nefsinin fazla övgüye mağlup olması" sebebiyle veda eder ve ilk hanımının babası vesilesiyle Fas'ta ticarete atılır. Burada işleri o kadar iyi gider ki Fas aristokrasisinin içine girer ve hatta İstiklal Partisi saflarında ihtilal hazırlıklarına bile dahil olur. Daha sonra Adnan Menderes tarafından kendisine Türkiye'nin Fahri Konsolosluğu da verilir. Yani anlayacağınız okuyucu bu hayatı okurken soluk soluğa bir filmin içinde gibidir. Tadını kaçırmamak için derhâl 1969 yılına geçiyorum.
Şeyh Tosun Bayraktaroğlu 1969 yılında Konya treninde rahmetli Münevver Ayaşlı Hanım ile tanışır. Ondan kendisine yola getirecek bir "şeyh bulma" sözü bile alır. Lakin hareketli hayatı bu vaatle birlikte kendi tabiriyle "dini, imanı, tasavvufu ve hatta Münevver Hanım'ın adını bile" unutturur. 1974'te senesinde Münevver Hanım'ın Beylerbeyi'nde yaşadığını hatırlar ve bir eczaneye kendisi tarif edilir edilmez bulunur. Münevver Hanım, Şeyh Tosun'u ve hanımını memnuniyetle karşılar, evlatlığı Hasan Bey'le beraber onları Karagümrük'teki Cerrahî Tekkesi'nin kapısına bırakır. Sonrasını kitaptan okuyalım:
"...Tosun sanki kalbinden bıçaklanır, neredeyse yüzüstü düşecek, gözlerinden yaşlar boşanır. Şeyh Efendi'ye, bu adamlara âşık olur ve öyle bir haset eder ki şimdiye kadar kimseye böyle haset etmemiştir. İbadet bitmiştir, Herkes nedense evvelce olduklarından daha neşeli, kahveler, simitler, çaylar... Şeyh Efendi konuşuyor. Bu sefer Tosun daha dikkatli dinliyor. Hiç bilmediği neler neler söylüyor, ne güzel hikâyeler anlatıyor, bazen ağlatıyor, bazen güldürüyor... Sonunda "Haydi artık kalkın gidin" der. Tosun saate bakar, sabahın 3'ü. Nasıl oldu?.. Bütün hafta Tosun Perşembe'yi bekler."
Bir akşam Şeyh Tosun'un, hani Şükrü Tunar'ın hüseynî makamında bestelediği ve Hüseyin Siret Efendi'nin ilahi aşka yönelmesi vesilesiyle yazdığı o şarkı var ya; "Bir muhabbet neş'esiyle ilkbahâr oldum bugün / ben huzurunda yer öptüm, tacidâr oldum bugün" diye biten, işte o şarkıyı yaşar. Artık o da "Geçti sevdalarla ömrüm" diyecektir:
"O akşam Şeyh Efendi, diz dize oturduğu bir adamın başına beyaz takkelerden birini koyar, dua eder, kucaklar, öper. Tosun gene hasetten ölür. Bu iş bitince, Şeyh Efendi ilk defa gözlerini Tosun'a dikerek herkese şu suali sorar: "Hazret-i Yunus Emre bir şiirinde, "Çıktım erik dalına anda yedim üzümü" diyor. Ne demek istiyor? Söyleyin bana." Tıs yok. İki defa daha sorar. Gene tıs yok. Sonra Tosun'un suratına bakarak, "Ben bir profesör tanıyorum, bu sualin cevabını hemen bildi. Bana "Bunu bilmeyecek ne var?" dedi. "Adam gitmiş manavdan üzüm almış, çıkmış erik ağacına, orada yemiş!". Ve tebessüm eder. O an Tosun'un ne meşhur ressamlığı ne profesörlüğü, ne anası ne babası, neyi var zannediyorsa hepsi yıkılır gider. Gözlerini hayâ ile önüne indirir. Şimdi Efendi, ismiyle hitap edip, "Tosun Bey, demin bir derviş biat ederken ona giydirdiğim takkeye imrendin galiba! Gel bakayım" der. Tosun uslu akıllı Şeyh Efendi'nin önüne ağrıya sızlaya diz üstü oturur. Efendi alelacele başına bir takke koyar. Takke ufak gelir. "İyidir" der, "Ya kafan küçülür ya takke büyür!" Tosun böyle derviş olur."
İşte "asıl hikâye" bundan sonra başlar. Tosun Bayraktaroğlu artık şeyhi Muzaffer Ozak'ın [k.s] yanı başındadır. Onlarca tasavvufî ve İslamî eseri Türkçeye kazandırır, Amerika'daki Cerrahî tekkesini faaliyete geçirir ve şeyhinden bunun için görev alır. Beşir Ayvazoğlu'nun deyimiyle "O artık Shaykh Tosun Bayrak al-]errahi al-Halveti. Bir eli Şili ve Arjantin'de, bir eli Bosna'da"dır. Dünyanın çeşitli bölgelerindeki Müslümanlara en acılı günlerinde el uzatır, kimisini okutur, kimisini besler büyütür. Tüm bunları "Amerika'da Bir Türk" kitabında o kadar samimi anlatır ki, bir insanın geçmişiyle nasıl da bu kadar samimi olabildiğine ve sonrasına ne kadar âşık olduğuna hayret edilir. Keza kendisi de "Allah ömür ihsan etti, "Bu kitabı yaz" dediler, yazıyoruz ve ilk defa cesaret ederek kendimizden laf ediyoruz... Bu kitapta da en çok endişe ettiğimiz, kendimizi methetmek, yanlış işlerimizi doğru gibi göstermek; Allah saklasın!.. Maksadımız, bizim gibi şu kısa hayatı saçma sapan işlerle geçiren bir kimsenin işin sonunda ümitsiz olmaması." der.
Kitabı, Talât Halman elinden çıkmış takdimle birlikte Kaygusuz Abdal Menkıbesi ve Şeyh Sadık Efendi Risalesi de oldukça kıymetlendirmiş. Kapak fotoğrafını ise 1980 yılında Hac'da olan Şeyh Tosun Bayraktaroğlu'nun kızı Defne 11 yaşındayken çekmiş. 2012 TYB Hatırat Ödülü kazanan bu kitap "Ben neyim, ne yapıyorum, ne yapacağım?" diye merak eden herkese bir iç ses olabilecek kuvvette.
Onlar ermiş muradına, okuyucu da çıksın kerevetine.
Yağız Gönüler
twitter.com/ekmekvemushaf
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder