SAYFALAR

21 Mayıs 2023 Pazar

Yüz yıl sonra yeniden: Kırmızı Köşk'ün Esrarı

“Akıllara hayret verecek derecede harikulade vakalar, dünyada misali görülmemiş inceliklerle dolu, şeytanî zekâların bütün kuvvetleriyle birbirleriyle çarpıştığı cinayetlere sahne milli romandır.”

Pertev Şevket'in Kırmızı Köşk'ün Esrarı adlı kitabının ilk sayfasında yer alan bu sözlerden de anlaşıldığı gibi eser, milli romanlarımızdan biridir. Aynı zamanda “Osmanlı Polisiyesi” derlemelerinde geçer. Ancak yazıldığı ve yayımlandığı dönem Cumhuriyet dönemindir. Nitekim kitabın yazı devrimine yetişememiş ve eski yazıyla basılmış olmasından Osmanlı dönemine ait olduğu sanılır. Konusu ise oldukça ilginç. Birden fazla zincirleme olaylar var ve bir macera bitti zannedilirken bir macera daha başlar. Öyle ki emin olduğunuz, suçlu kesin bu karakterler dediğiniz kişiler bir iki sayfa sonra değişir ve hâliyle de her şey başa dönmüş gibi olur. Bunun için okurken biraz sabırlı olmak gerekir.

Peki, kitap nasıl başlıyor? Öncelikle şunu belirtmek isterim ki: roman birinci ve ikinci kısım olmak üzere ikiye ayrılıyor. Birinci kısım “Katilin İzi Üzerinde”, ikinci kısım “Meçhul Şahsiyetler Peşinde.” Biz ilk bölüm olarak Katilin İzi Üzerinde ile başlayalım.

Hüseyin Macit, İzmirli bir tüccarın oğludur. Görünüş itibariyle güler yüzlü, uzun boylu, sarışın, yaşı otuzlarında gösteren genç bir adamdır. Mesleki hayatında gösterdiği başarılar sebebiyle terfi almış ve İstanbul cinayet mahkemesinde savcı yardımcılığı için görevlendirilmiştir. Bir gün öğle yemeği yemek için Sirkeci’deki lokantalardan birine girer ve orada İzmirli tüccar İsmail Şükrü Efendi ile tanışır. Çok geçmeden de muhabbet etmeye başlarlar. Konu ise İsmail Şükrü Efendi’nin istirahati için güzel bir köşk alma meselesine gelir ve Hüseyin Macit’e Erenköyü’nde bir köşk bulduğunu, cuma günü ise gidip göreceğini söyler. Ardından da kibarca yanında gelmesini rica eder. Fakat Hüseyin Macit, çabucak gerçekleşen bu yakınlıktan pek hoşlanmaz, meşgul olduğunu söyleyerek kendisini affetmesini ister.

On beş gün sonra ise bir postanenin önünde rast gelirler. İsmail Şükrü Efendi, köşkü aldığını söyler, ısrarla Hüseyin Macit’i misafirliğe davet eder. Bu sefer kaçamayacağını anlayan Hüseyin Macit, mecburen daveti kabul eder. Nihayet cuma günün gelmesiyle de köşke gider. İsmail Şükrü Efendi, onu güler yüzüyle karşılar. Köşkü beğenip beğenmediğini sorar. Doğrusu Hüseyin Macit, köşkü görünce düşüncelerinde yanıldığını anlar ve gördüğü her şeyi pek beğenir. Üstelik köşkün içine girdikten sonra meraklı gözlerle etrafına bakar ve bronz çerçevenin içine konulmuş genç, sarışın bir kadının resmini görür. Çok beğenir. Ardından bu güzel kıza dair aklından sorular geçmeye başlar. İsmail Şükrü Efendi de durumu anlar, kızın yeğeni olduğunu açıklar. Saatlerin geçmesiyle de konuşmalar yerini sessizliğe bırakır. Hüseyin Macit’in canı sıkılır. Bu durumu anlayan İsmail Şükrü Efendi de ilk önce oyun oynama teklifinde bulunur ancak Macit pek oyun bilmediğinden buna yanaşmaz. Ardından fal bakma teklifini duyunca bu tür şeylere inanmasa bile sesini çıkarmaz, İsmail Şükrü Efendi’nin söylediklerini dinlemeye başlar. Fakat bir vakitten sonra duydukları hiç hoşuna gitmez. Zira söylenenler fena şeylerdir. Bunu anlayan İsmail Şükrü Efendi, ortamı biraz rahatlamak için latife yaparak bunların boş işler olduğunu söyler ve günün akşama dönmesiyle de Hüseyin Macit köşkten ayrılır. Nihayetinde takvimlerin Eylül ayını göstermesiyle herkesi şaşkına uğratan bir olay olur. Öyle ki bu kan dondurucu olay Kırmızı Köşkte gerçekleşmiş bir cinayettir. Maktul ise İsmail Şükrü Efendi’dir. Hüseyin Macit, duydukları karşısında şaşkına uğrarken bir anda kendini bu vakanın içinde bulur. Katilin peşine düşer. Fakat bu sırada karşısına Saime adında genç bir hanım çıkar. Çok geçmeden de bu kızın İsmail Şükrü Efendi’nin yeğeni olduğunu anlar. Ve birkaç günün ardından aralarına biri daha katılır. Sherlock Holmes...

Konu bu akış içinde ilerlerken döneme ait çeşitli bilgiler de verilir. Örneğin; İstanbul’un popüler mekanlarından biri olan Pera Palas hakkında. Nitekim karakterler zamanlarını köşkten sonra en fazla burada geçirirler. Özellikle vapur ve tren saatleri de ayrıntılı olarak verilmiştir. Yolculuklar kitapta önemli bir yerde. Tabii şu kısmı da atlamayalım İzmir hakkında da detaylı bilgiler verilmiş. Zira maceranın bir diğer kısmı da orada geçer. Benim ise romanda en çok sevdiğim birbirinden gerçekleşen bu tuhaf muammaların kitabın sonuna kadar okuyucudan saklanmış olmasıdır. Nitekim ne olursa olsun okuyucular karakterlerle birlikte her şeyi adım adım öğreniyor ve hâliyle de heyecan, merak hiç bitmiyor.

Meçhul Şahsiyetler Peşinde, yani ikinci bölüm de ise İngiliz Rıdvan adında bir karakterin yaptığı hırsızlık olaylarını ve asıl adı Saime olmayan Selma’nın ortadan sır gibi kaybolmasını okuyoruz. Üstelik artık polis müdür yardımcısı Muhsin İzzet Bey ve polis hafiyeliğine merak salmış Necile Hanım yan yanadır. Bu ikili hakikaten kitaba çok farklı bir renk kattığını söyleyebilirim. Zira aralarında geçen diyaloglar çok güzeldi. Romanın yavaş yavaş sonlarına geldikçe de her şey bir düğüm gibi çözülür ve hiç umulmadık bir son ile biter. Benim için okuması çok keyifli olan ve 100 yıl sonra sadeleştirilerek günümüz Türkçesine aktarılan bu kıymetli eseri mutlaka okumanızı tavsiye ederek iyi okumalar dilerim.

Kitaptan sevdiğim birkaç alıntı:

"Belki de şu dakikada bedbahtım, fakat gelecekten ümitliyim. Herhalde saadete de kavuşacağım."

"Hayat mücadelesinde biraz güçlü olmak lazımdır."

Fatma Saldıran
twitter.com/Fatmasldrn_

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder