SAYFALAR

11 Mart 2022 Cuma

Suriçinde bir cevelân

Mustafa Kutlu, son kitabı Topkapı’dan Topkapı’ya’nın ilk cildiyle selâmladı okurları. Bu kitap Kutlu’nun son dönem kitaplarından ayrılıyor. Birincisi, oldukça eski bir tarihten geliyor bu yazılar: 1986 yılından. İkincisi ise, yazarın son dönemlerde yayımladığı fikir metinlerinden ziyade gezi yazısı diyebileceğimiz metinlerden oluşuyor bu kitap. Üst başlıkta zaten İstanbul gezi yazıları yazıyor diyenler için şunu söyleyebilirim: Sadece gezi yazılarından oluşmuyor bu kitap. Topkapı semtiyle Topkapı Sarayı arasındaki, suriçi diyebileceğimiz kısımda önemli gördüğü birçok şey hakkında kalem oynatmış yazar. Yani klasik gezi yazısı türünü aşıyor bazen, zaman zaman denemeye yöneliyor zaman zaman anılar giriyor işin içine. Zaman zaman Kutlu’nun fikirlerini, İstanbul’un nereden nereye geldiğini ya da getirildiğini okuyoruz. Kısacası şu: Kutlu bizi Topkapı semtinden alıyor, gördüğü birçok şeyle ilgili bir anı anlatıyor bir fikir belirtiyor ve bizi sarayın önünde bırakıyor.

Fark ettiğim bir nokta da şu oldu. Mustafa Kutlu’yu yüz yüze olmasa bile kitaplarından tanıyanlar bilir, yazar en radikal fikirlerini bile hamasete düşmeden anlatmasını bilir. Sanki kalp kırmak istemez. Fakat bundan otuz beş yıl önceki Kutlu biraz daha köşeli anlatmış fikirlerini. Yani dönemin belediye başkanlarını veya yöneticilerini şehir konusunda eleştirmekten geri durmazken daha keskin ifadeler kullanmış. Elbette sadece eleştiri değil şehirle ilgili iyi yönleri vurgularken de keskinliğinden geri durmamış. Yani daha heyecanlı bir yazar var karşımızda. İstanbul’u seven, içindekilere değer veren, kişiler hakkında yazarken coşkusunu eksik etmeyen bir heyecanı görüyoruz onda. Fakat işin ilginç tarafı birçok kişi şu an diyor ya “İstanbul bitti” diye. Kutlu da o zamanlar aynı şeyleri söylüyor. Ya da o zamandan şimdiyi görüyor diyebiliriz: “İstanbul hormonal bozukluğu yüzünden aşırı büyüme hastalığına tutulan, tedavisi imkânsız görülerek günübirlik çareler ile avutulmaya çalışılan bir çocuk gibi: Yaşı 12. Boyu 1.70. Kilosu 80.

Bir sunuş yazısı ve yirmi beş denemeden oluşuyor kitap. Sunuş yazısında Kutlu kısaca, kendisinin ve ailesinin İstanbul’a geliş serüveninden, bu yazıların yazılış hikâyesinden ve kitabın fikrinin nasıl doğduğundan bahsediyor. Daha sonra denemeleri görüyoruz. Denemelerde sadece bir turist gibi suriçini dolaştırmıyor bize yazar. Mekân yazıları da gözümüze çarpıyor kişi portreleri de görüyoruz. Bunlar kitaba bir dinamizm ve zenginlik katmış. Tabii kişiler deyince anıları görmezden gelmek olmaz. Anılar, okura yetecek miktarda yer alıyor eserde. Üstte dediğim gibi Kutlu, kitabında mekân ve portre yazıları da yazdığı için, eserde Sultanahmet, sahaflar çarşısı, Türk Ocağı, Muzaffer Ozak gibi kişi ve mekânlar yer ediniyor kendine.

Bize İstanbul üzerinden genel olarak sosyolojik bir gözlem çıkarmış yazar. Önem verdiği kişi ve mekânları ayrı tutuyorum, toplumun kalanının yaşayışlarını, eğlencelerini, eğlence altında yapılan ‘saçma’ şeyleri, bazen keşmekeşi bazen de durulmayı, en nihayetinde insan hikâyelerini de es geçmeden aktarmış okura. Kısaca bize İstanbul’u anlatmaya çalışmış her yönüyle. Tabiî bu üç cilt olacağı bildirilen metinlerin ilk kitabı. Kalan iki ciltte bakalım İstanbul’un hangi noktasına götürecek bizi Kutlu.

Şunu söyleyebilirim son olarak: Yazılardan birine bakıyoruz, İstanbul çok değişti diyoruz, bir diğerine bakıyoruz İstanbul o zaman da aynıymış, hâlâ bu aksaklıklar devam ediyor diyoruz. Okur karar versin sonunda: Hangi İstanbul daha değerli(ydi)?

Mehmet Akif Öztürk
twitter.com/OzturkMakif13
* Bu yazı daha evvel Okur dergisinin 23. sayısında yayınlanmıştır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder