Ölüm, hayat ya da diğer şeylere dair

İlk öyküsünü 2013’te Hece Öykü Dergi’de gördüğümüz Selma Aksoy Türköz, bu kez İz Muhayyel serisinden çıkan ilk öykü kitabıyla karşımızda. En çok çeviri yazıları ile bilinen ve beğeni toplayan yazarımız Tokat-Zileli. Yine hatırlatalım iyi bir akademisyen olan yazar Türköz, öykü ve denemeleriyle çeşitli dergilerde okurun gözünü doldurmaya devam ediyor.

On dokuz öykü; hayat, ölüm, özgürlük çağrışımlarıyla bezeli. Okudukça öykülerin tınısı, rengi fark ediliyor. “Sadece kendine ait bir uyanışa daldı.”. O uykudan/hayattan bir şeyler söylüyor bize yazar. Mesela, bize bir uyanışa/hayata dair işaretleri veriyor. “Nedir bu çocuğu diğerlerinden eksik kılan?”

Sorular, tablolar, çocuklar, “yorgun ve güvensiz” hatta tekinsiz gecelere, okuru taşıyan “duvar resmi” öyküsü farklı çağrışımlara açık.

Hem Arzu’lu hem Müjgan’lı hem de abi imgesi barındıran, sonu kanlı biten, içi kalabalık bir öykü, “acemi öykücü ya da müjgan”. Farklı bir tat, aykırı bir yorum peşinde olanları çağırıyor kitaba.

Şatafatlı hayatım var diyenlere, yürüdükleri yolda yazarın alımlı bir cümlesi çarpıyor ve dağılıyor nihayetinde: “Oysa ne kadar sadeydi ölüm, habersiz gelen bir sadelik.”. Ölüm için, tam da lazım olan tanımlama, diyecek okurlarını bekliyor.

“Ölümü gergin kanatlı bir kuş” olarak deneyimleyen öykü kişisi, ölümü daha sonra da bir battaniye formunda anlatıyor: “Mezarın içine girdi, uzandı, ölümü üstüne çekti.”. Ölümü sıradan bir eylem gibi yaşayan, sağ tarafından defter almaya aday biri o. Korkunç bir gerçekliği yaşayanların aksine uykuya dalıp, Rahman’ a teslim oluş hali. Oysa öykü kişisinin dışındakiler, “ölmek için iyi bir gün değil” diye mırıldanıyor belki de.

Yine başka bir öyküde, sahipsiz çocuklara dair acımasız ve orijinal fikirleri olan öykü kişisiyle karşılaşıyoruz bu defa. Öykü kişisi, bir mültecinin ölümüne olan tepkisizliğiyle “yeniden mütevazı bir teklif”le geliyor okurun karşısına.

Dağlar ve “kaz dağı efsanesi”, abdest alan baba-kızın yeni baştan yorumlanan hikâyesi. Uçmayla yuvarlanma arasındaki eylemin masala dönüşmesi. Yeni, farklı bir Altar-Zeus-hasta kız imgeleriyle okuru şaşırtmaya devam ediyor Selma Aksoy Türköz.

Sonra “saraydan kız kaçırma” ya da “koca dünya” çaresiz çocuk, kadın ve tümüyle insanlık durumları. Pokemonlar ve çocuklar “piknik go” da. Günümüz çocuklarının hayatında var olan bilgisayar oyunlarına dalışı, pokemonun onlar için, piknikte bile peşlerini bırakmayan bir esarete dönüşmesi başarılı bir şekilde anlatılmış.

Bir diğer öykü, “iki mevsim arasında” baba-oğul-hapishane imge üçgeniyle örülmüş. “En küçük hayal kırıklıklarını felaket gibi yaşayan anneler”i üzen durumlar. Bir öykü ki, birinci sınıf mücevherler içinde boğulan bir kadına kulak veriyoruz. Kadın adım adım özgürlüğü seçiyor. Karanlık, yalnızlık, menekşe kokusu, uzayan deniz dalgaları, müthiş huzursuzluklar, intiharlar ve tabii son “özgürlük” Sırtını özgürlüğe dayamış bir diğer öykü de “iyi ki 'o' var” bitmez tükenmez dedikodulardan sıyrılıp, “özgürlüğe kanat açmış bir grup kuş”a kulak veren öykü kişisi nefis bir cümle kuruyor: “Kuşların yollarını kağıt üzerinde göstermek zordur.”

Yine “tarçın tadı” ya da “fasulye ağacı” kaçırılmayacak öyküler. “İstanbul’da” ve hep unutmadan “sanrı” bile olsa “hepimiz kardeşiz” değil mi? Müjdeli haberin ölüme ulandığı, yeni hayatlara dair, “ölenle ölünmüyor” son öyküsü bu kitabın. Keyifli okumalar diliyorum elbette.

Meral Afacan Bayrak
twitter.com/tarcnckmaz