Emrah Serbes etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Emrah Serbes etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

26 Ağustos 2014 Salı

Deliduman ruhlara

"Tek başıma da kalsam, dünyanın bütün hükumetlerine karşı ayaklananlar ve onlara destek verenler bana karşı da olsa, bütün dünya yedi milyar küsur insan tek tek bana karşı da olsa bir tek kız kardeşim hak versin bana..."

Kanı deli, hayatı dumanlı Çağlar İyice'nin taşranın göbeğinden megakentin ortasına taşınan isyanının hikâyesiyle karşı karşıyayız. Doğuştan isyankar bir karakterin büyük bir isyanın içinde kendini bulma, ifade etme çabasının anlatımı Deliduman. Kendisi de Gezi'nin öne çıkan isimlerinden olan Emrah Serbes küçük bir aile dramını Gezi süreciyle harmanlıyor. Dramın başkahramanını bu sürecin ortasına oturtuveriyor.

Parçalanmış bir ailede ergenlik bunalımlarının ortasındaki Çağlar kız kardeşine aşk derecesinde bir sevgi duyar ve kardeşi haricinde herkesi, her şeyi sevmemek için geçerli bir sebebi vardır. Boşanmayı kabullenemeyen depresif, melankolik bir anne, kendini işe adamış kariyer bağımlısı ilgisiz bir baba ve bulunduğu makamın tüm imkanlarını sömüren omurgasız bir dayı. Bu karakterlerin arasında kimliğini bulmaya çalışan 17 yaşındaki Çağlar, adeta bir kaybeden ve tutunamayandır. Her ne kadar bu kavramlar artık çok klişeleşmişse de yazar da buna vurgu yapmaktadır. Çünkü 21. yy. tutunamayanların çağıdır.

Kardeşine olan bağlılığıyla hayata tutunmaya çalışan Çağlar'a göre, kız kardeşi hariç her insanın mayasında bir parça kepazelik vardır. Dayısına karşı duyduğu öfkeyi de bu anlatı üzerinden verir. İlke sahibi bir dedenin ardından omurgasız bir dayıyla yaşama uyum sağlayıp, onun imkanlarından faydalanmaktan da geri durmaz ama... Bu kepazelik kavramını kendine has üslubuyla, eleştirel göndermelerle işler. Politik anlamda net bir tarafa ait olmayan, her an her yöne evrilmeye hazır gibi duran karakterimiz, eleştiri oklarını tüm sistemlere ve o sistemler içinde hamuru şekil alanlara gönderir.

"Ömrümüzü yaptığımız yanlışlardan geri dönmekle harcamıştık ama hayatı hala ilerlenecek bir şey olarak görüyorduk. İnsandık çünkü biz budalaca zaferlerimiz vardı hiçbir işe yaramayan ve bilgece yenilgilerimiz vardı bizi birbirimize daha sıkı bağlayan, umutsuzca, kederle bağlayan bizi birbirimize... Kendi içimizde sessiz ve korkunç mücadeleler vermiştik, kendi iç savaşlarımızın gazisiydik hepimiz, kendimize yenilip kabul etmiştik kendimizi ve kendimize boyun eğmiştik ve şimdi hiç kimseye boyun eğmeyecektik!"

Tek amacı çok sevdiği kızkardeşi Çiğdem'i meşhur edip ona kendini iyi hissettirmekten, bir anda Taksim'in ortasında, Gezi Parkı'ndaki özgürlük savaşında buluyor kendini Çağlar İyice. Taşrada büyüyen başkaldırısı büyükşehirdeki isyanda tamamlıyor evrimini. Aslında evrimini tamamlıyor mu bilinmez ama o güne kadar bildiği tüm kavramları başka bir gözle görüyor, yeni kavramlarla tanışıyor, sudan çıkmış balığa dönüyor... Kendi isyan diline yeni diller ekliyor. Serbes, Gezi direnişinin içinde yer alan bireylerin ruh hallerini Çağlar ve çevresindeki karakterler üzerinden anlatıyor. Romanda adı geçen her bir karakter, direnişde yer alan farklı özelliklere sahip insanları temsil ediyor. Bize o bol gazlı, TOMA'lı, coşkulu sancılı günleri yeniden yaşatıyor. Gezi'nin ruhunu içerden bir gözle tüm renkleriyle, doğruları ve hatalarıyla aktarıyor. O direnişte keybettiklerimizi kazandıklarımızı anımsatıyor. Tıpkı Çağlar İyice'nin o uzun yaz zamanında kaybedip kazandıkları gibi...

"'Önce bir özgür olalım da, ondan sonra o özgürlükle ne yapacağımızı düşünürüz'" demiştik. Belki de hiçbir şey yapmazdık. O hissin kendisi yeterdi bize. Özgürlüğü hep insanın canının istediğini yapması zannediyoruz, oysa özgürlük her şeyden evvel bir histir. İnsana bir şey yaptıran yahut yaptırmayan şey o histir."

Serbes, gerek bireysel gerek toplumsal anlamda trajik ve dramatik hallerimizi, sokağın dilini müthiş bir şekilde kullanarak mizahi ve komik bir hale evirmeyi çok iyi kıvırıyor. Bu da sokağın içinden çıkan kendisinin gözlem yeteneğinden geliyor. Anlattığı hiçbir şey sıradan yaşamlarımıza uzak kaçmıyor. Günlük hayatımızı kaplayan kavramları sık sık kullanıyor. Bu da hikayenin gerçekçiliğini ve akıcılığını artırıyor. Bu arada ufak bir sıkıntı; küçük bir kasabadan çıkma 17 yaşındaki bir karakterin yaşından ve yaşanmışlıklarından bu kadar büyük laflar etmesi, bu kadar gerçek bir hikâyenin inandırıcılığını zedeliyor zaman zaman. Aforizma tadında, bol argo ve küfür içerikli haliyle tüm o cümleler bizi etkisine alıp okumayı keyifli hale getirse de, Çağlar gibi bir karakterin gerçekliğini sorgulatıyor. Metin sosyal açmazlara "kör göze parmak" misali değil de ağır ağır, sembollerle parmak basarken, abartılı boyutlara varabilen hezeyan durumları da metnin sorunsallarından biri.

Deliduman'da, Serbes'in kural tanımaz kahramanlarından Çağlar İyice'nin hikâyesinde, bugüne, hayata dair her şey var. Büyük bir toplumsal isyanın merkezine vicdan ve sevgiyi koyan romandan bize kalan ise buruk bir gülümseme...

Ahu Akkaya
twitter.com/diviniacomedia

27 Eylül 2013 Cuma

Erkek çocuk manifestosu

"Acılar hatıralaşınca güzelleşir."
- Cemil Meriç, Jurnal Cilt 1

"Beş yaş, insanın en olgun çağıdır; sonra çürüme başlar."
- Alper Canıgüz, Oğullar ve Rencide Ruhlar

Bir kadın olarak hakkında yazmaya en çok zorlandığım kitaplardan biri sanırım Erken Kaybedenler. Okurken, babamın çocukluğunu hayal ettim, abimi ve ergenlik dönemine denk geldiğim çatışmalarını düşündüm, ilkokul aşkımı, sokak arkadaşlarımı hatırladım. Emrah Serbes, Erken Kaybedenler ile aslında en yakınımızda olan erkeklerin dünyasına bir ışık tutmuş. Ancak anlattığı karakterler hep karanlıklardan.

Anlatı, dram ve mizah öğeleri arasında en uçtan diğer bir uca kadar sallanan bir salıncak sanki. Üslup, son derece eğlenceli fakat anlatılanlar, alıp da o çocuk karakterleri bağrımıza basma isteği uyandırabilecek kadar duygusal. Sekiz öyküden oluşan kitapta, çocuklar bazen babalarını, bazen sevdikleri kadınları, bazen akrabalarını ama en çok da kendilerini kaybediyorlar ve okuyucu olarak bizler erkek dünyasında bir kaybetmenin hangi anlamlara geldiğini ve nasıl yıkıcı olabileceğini görüyoruz. Kitapta dikkat çeken konulardan biri dil meselesi. Çocukların diyalogları ve içsesleri, bana Alper Canıgüz’ün beş yaşındaki bir karakteri son derece olgun ve bir o kadar da bilinçli bir üslupla konuşturduğu Oğullar ve Rencide Ruhlar ile Alper Kamu Cehennem Çiçeği eserlerini hatırlattı. Erken Kaybedenler’de de karakterler 8-15 yaş arasında erkek çocuklar ve aynı Alper Kamu gibi hayatın anlamını çözmüş, her şeyin farkında ve kabullenmiş birer dile sahipler.

Bir başkaldırı bu kitap. Erkek çocukların ironi ile yayınladıkları bir manifesto. Kahramanlar “Ben hiçbir zaman merkezi bir partiye oy vermem, verdirmem, duygusal ve romantik bir insanım, beş yaşından beri şairim ve muhafazakar olduğum kadar da radikalim, her türlü ortamda kişiliğimi belli ederim.” (Anneannemin Son Ölümü, s.10) diyebilecek kadar marjinal tiplemeler. Diğer yandan “Unutmanın acısı, ayrılığın acısından farklı. Ayrılık hüzne yakın, unutmak kasvete. Yani birini er geç unutmaya mahkum olduğunu bilmenin kasvetinden bahsediyorum.” (Denizin Çağrısı, s. 63) diye düşünecek kadar da duygusal. Kitapta geçen diyaloglardan biri, toplumumuzun erkek çocuklara yüklediği güçlü, duygusallıktan uzak durma vb. davranış modellerini tescilliyor. “’Peki ben ağlarsam Semih,” dedim, “sana bunları yapanlar sevinmez mi?’. Bir üniversite öğrencisi olan Semih’in verdiği cevap öykülerdeki karakterlerin duruşunu özetler nitelikte: “’Boşver onları kardeşim.,” dedi. “’Kimin umurunda ki…’” (Üst Kattaki Terörist, s.99)

Öne çıktım, ‘Göz yaşartıcı gaz sıkmana gerek yok,’ dedim. ‘Arkadaşlar zaten yeterince duygusal insanlar.’” (Üst Kattaki Terörist, s.98) Sahiden, göz yaşartıcı spreye gerek yok, öyküler ağlama garantili; ama acıdan ama gülmekten…

Feyza Andaş
twitter.com/feyzandas

20 Ocak 2013 Pazar

Evde ayak altında dolaşmasın diye sokağa salınan çocukların öyküleri

Sokakların, çocukların ve bu ikisinin belki kaçınılmaz sonucu olan hoyrat duyguların belki küfürlü belki ayıp ama bir o kadar samimi ve içten sözcüsüdür Emrah Serbes. Bu kitabında eğer bir başlık altında toplamak gerekirse, "evde ayak altında dolaşmasın diye sokağa salınan çocukların öyküleri"ni anlatıyor.

Toplam sekiz öyküden oluşan kitapta vurgu erkek çocuklarının üzerinde de olsa, bu erkeklerin mahallenin güzel kızlarıyla hatta kadınlarıyla ilişkileri öykülere hem erkekler hem kadınlar açısından bakabilme yetisi kazandırıyor. Hepimizin ucundan kıyısından belki de tam ortasından geçtiği yolları görebiliyoruz, ben "Erken Kaybedenler"i bir cümle ile tanımlayacak olsam ilk öyküdeki şu cümleyi kullanırdım: "Münakaşa edemeyecek kadar kırılmıştı kalbim."

Kızmaktan korkan, tartışmaktan çekinen, sevdiği kızı motosikletli bir delikanlıya kaptıran, ve buna sadece hayıflanabilen 13-14 yaşındaki çocuklar, erken kaybedenlerdir.

Bir başka öyküsündeki şu cümleler ilk gençliğine henüz ulaşmış bu çocukların neden kaybettiklerine dair birer ipucu:

"Silgisini ısırıp ikiye bölmüş, yarısını bana vermişti. Ben de ona aşık olmaya karar vermiştim."

"Niye yalan söylesin ki?"
"Kadınlar böyledir"

"Kadınlar daha fazla zevk alıyorsa neden isteyen taraf hep biziz?"

Gündemimizle ilintili olan "Üst Kattaki Terörist" öyküsü bir yandan gözlerinizi nemlendirirken diğer yandan yüzünüzü gülümsetecek ama en önemlisi içinde bulunduğumuz duruma çok farklı ve bir o kadar hakkaniyetli bir bakış açısı sağlayacaktır.

Son öykü erken kaybeden çocukların anne ve babalarıyla ilişkilerini inceliyor diyebiliriz, erken kaybeden çocuğun kendisi ve babasını anlatan şu cümlesi ise oldukça manidar.

"Bizim aile böyle, güzel kadınlar karşısında elleri ayaklarına dolaşan adamlar yardımlaşma ve dayanışma derneği."

Belki de şark kültürünün getirdiği duyguları gizleme hastalığı çocuk ve babası arasında acı bir şekilde tezahür ediyor.

"Babama sarıldım, yıllar sonra."

Yazarın emeğine haksızlık olmayacak olsa bütün tatil boyunca tek tek sayfalarını bilgisayara girip herkes okusun diye paylaşıma açabileceğim kadar güzel bir kitap, şiddetle tavsiye edilir.

Yavuz Selim Elmas
twitter.com/yselmas

4 Aralık 2012 Salı

Kırılmaktan korkmayanlara

"Şimdiki aklım olsa öyle yapmazdım. Ama öyle yapmasaydım da şimdiki aklım olmazdı."

Emrah Serbes, son dönemin güçlü ve sahici kalemlerinden. Belki bir kısmınız Behzat Ç.'nin yazarı olarak biliyor onu, bir kısmınız Afili Filintalar'dan tanıyor, bazılarınız da Erken Kaybedenler'dendir... Tanışıklığınız nereden kaynaklı ve hangi düzeyde olursa olsun, bu sahici ve ziyadesiyle Ankaralı kalemle muhabbetinizi arttıracak bir kitap tavsiyem var: Hikâyem Paramparça.

Hikâyem Paramparça, Emrah Serbes'in Afili Filintilar'da ve Birikim Dergisi'nden yayımlanmış yazılarından ve yeni bir hikayesinden oluşuyor.

"Hepimiz yanlış hatıralara sahibiz. Öyle yaşanmadı ki onlar."

Kısa cümleler, keskin bir gözlem gücü ve hep içimizde bir yerlere dokunan sözcükler...

Emrah Serbes, insana Ankara'yı sevdiren kalemlerden biri.

Hikayem Paramparça'nın da fonunda Ankara var, hafiften görünen. Ve ancak yakından bakınca görülebilecek kırıklarımız, kırgınlıklarımız.

Ve fazlasıyla gerçek hayatımız...

"Mesai saatleri içinde eğlenmeye tolerans payı bırakabilirler, yas tutmaya değil. Ölüm izni bu yüzden var. Yakını ölmüş kişi, acısını unutana kadar hizmet dışıdır. Ayakaltında dolaşması da istenmez. Acısını unutmak için kendini işine adamış insan tipi de bu yüzden çok sevilir. Çünkü hepimiz, acısını unutmak için ya da unuttuğu için, kendimizi bir şeylere adamışız."

Daha evvel rastlamış olabileceğiniz satırların üzerinden geçebilir ve Galip İşhanı isimli yeni ve fena halde etkileyici bir hikayeye kapılıp gidebilirsiniz okurken.

Hikâyem Paramparça, bir insana baktığında gördüğünden daha fazlasını sezenlere ve kırılmaktan korkmayanlara iyi gelecek bir kitap.

"Gözyaşların kurumadan gülmeye başlarsın o zaman. Çünkü bilirsin ki seni artık kimse kandıramaz kolay kolay. Mutsuz insanları kandırmak zordur çünkü. Hayata her zaman kuşkulu gözlerle bakan, mutsuz insanları kandırmak, herkes bilir bunu, çok ayıptır çünkü."

Merve Uzun
twitter.com/merveuzun

14 Kasım 2012 Çarşamba

İlk göz yaşını kaldırımda dökenlere

"Acılar hatıralaşınca güzelleşir."
- Cemil Meriç, Jurnal, Cilt I, sf.182.

Emrah Serbes'in polisiye romanları "Her Temas İz Bırakır" ve "Son Hafriyat"den sonra yayınladığı "Erken Kaybedenler", yalnızlıktan tükenmiş, yoldan çıkmış bir neslin konuşmasıdır. Erken uyarı: toplu taşıma araçlarında okurken zorluk yaşayabilirsiniz. Zira siz güldükçe, diğer "konuklar" da sizin halinize gülecektir. Roman o kadar duygusal ve samimi ki, gülmekten ağlıyorsunuz.

"Öne çıktım, göz yaşartıcı gaz sıkmanıza gerek yok dedim. Arkadaşlar zaten yeterince duygusal insanlar."

Erkek çocuklar, veletlikten hemen sonraki ve ergenlikten hemen önceki o kısa fakat alengirli dönemde çığırlarından çıkarlar. Fakat bu hal, sıklıkla mantığın almayacağı kadar mantıklı gelişmelere de sebebiyet verebilir. Okuyucu için hızlı ve şenlikli bir geriye dönüş romanı olan "Erken Kaybedenler", çocukluğun kederli anlarına da söz sahipliği yapmaktadır bazen.

"Ama bir kadını unutulmaz yapan şey, bir vakitler ona duyulan arzunun şiddetiyle doğru orantılı değil midir? O arzunun kıyısında, gerçekleşme olasılığının tam yanı başında, sanki arada başka hiçbir engel yokmuş gibi rahat davranabilmekle, kendini o tatlı yanılsamaya kaptırabilmekle doğru orantılı değil midir? Bu olgunun da mı sorumlusu benim mutsuz geçen çocukluğum? Cevap? Yok! Kalırsın öyle..."

Sanılmasın ki bu kitap sadece erkeklere hitap ediyor. Hiç alakası yok, bir o kadar da alakası var. Lakin, o hani çocuklukta arzulanan ama asla ulaşılamayacak olan kız vardır ya, hani şu kitap kapağında ortada duran, işte onlar da okumalıdırlar romanı. Sinsi sinsi gülmek ve geçmişe dönmek, güzel anıları hatırlamak için illegal bir yöntem olacaktır bu.

"Gözlerimi kapadım, Yasemin karşımdaydı. Sevgi budur, gözlerini kapadığında oradadır ve bir milyon sene sonra bir milyon insan arasında da görsen, ha işte o dersin."

Lafı çok uzatmaya gerek yok, çünkü bu roman yeterince erken başlayıp erken bitiyor. Kaybedilmiş en güzel anılarını yeniden hatırlayıp, ilk göz yaşını kaldırımda döktüğü o güne dönmek isteyenler, "yiyorsa" okuyunuz.

Dipnotları çok sevmesem de: Emrah Serbes'in yeni romanı "Hikayem Paramparça" çıktı. Merakla alınız. Elbette o da okunacak ve Ruhuna Kitap'ta önerilecektir. Kimliği belirsiz ruhlara, şimdilik.

Yağız Gönüler
twitter.com/YagizGonuler

24 Eylül 2012 Pazartesi

Susarak anlatmayı tercih edenlere

Emrah Serbes'in "Her Temas İz Bırakır"dan sonra gelen ikinci Behzat Ç ve dolayısıyla ikinci polisiye kitabı; Son Hafriyat. İlk kitapla birlikte aslında Behzat Ç başına gelenlere lanet edip çekip gidiyordu. Hem vazgeçiyor hem de işinin başına geçiyor, ancak bu kez ağzını bıçak açmıyor. Böylece "Bir Ankara polisiyesi" devam ediyor.

"Zaping yaparken Tekel'e yüklendi. Yeşil bir saha görünce durdu, golf maçı olduğunu anlayınca değiştirdi. NTV'de tekrar durdu, hayvani bir belgesel vardı. Daldan dala atlayan çam sansarlarıyla alakalı bir şeydi. Sincaplarla ve kuş yumurtalarıyla beslenen bir hayvandı. Büyük Kedilerin Günlüğü'nde olduğu gibi kovalama, gırtlaktan dişleme, mideye indirme gibi aksiyonlar olmadığı için pek sarmadı. Ama yine de diğer programlardan iyiydi işte. Bir duvar yazısında dendiği gibi, insanları tanıdıkça hayvanları daha çok seviyordu."

Behzat Ç'yi bu kez sadece el işaretleriyle, göz hareketleriyle konuşurken görüyoruz. Yani susarak anlatırken. Susarak anlaşılmayı beklerken. Çaresiz gibi görünebilir, sakın aldanmayın. Zira çarenin adı Behzat Ç'dir.

"Aslında bütün kent, insanların diri diri gömüldüğü bir tabuttu. Farklı olan ebattı, yoksa mantık üç aşağı beş yukarı aynıydı. Senin için ayrılan hava bitince ölüyordun, bir daha gömüyorlardı."

İster takdir edin ister etmeyin, "hafriyat" kelimesi, "kazı" anlamına gelir. Kitapla alakası için şunu belirteyim; Red Kit adlı karakter sürekli çukur kazıp duruyor. Öldürdüklerini tabuta koyup o çukura gömüyor. O sırada da polise haber veriyor. Hem deli-manyak, hem de zeki bir adam anlayacağınız. İsterseniz anlamayın, onun dilinden Behzat Ç ve ekibi anlıyor. Kötü bir Reno'yla Ankara'da fink ve hatta fonk atıp Red Kit'i arıyor.

"Hayalet, "Oğlum yeter lan!" diye bağırdı. "Yeter lan! Bir rahat durun!" Behzat Ç. on dört yıl sonra ilk defa Hayalet'in sesini yükselttiğini duyuyordu. Sakin bir adamın çileden çıkması, ortamlarda her zaman etkileyici bir unsudur."

Şimdi bir koli bandını alıp ağzınıza yapıştırın; evde, iş yerinde veya okulda sadece bir gün öyle gezin. Susarak derdinizi anlatmaya çalışın. Ne oldu, zor mu geldi? Behzat Ç: Susarak anlatmayı tercih edenlere...

Yağız Gönüler
twitter.com/YagizGonuler

8 Eylül 2012 Cumartesi

Geçmişine her baktığında derin izlere çarpanlara

"Ölümümden hiç kimse sorumlu değildir, dolayısıyla herkes de sorumludur diyebiliriz."

Behzat Ç, artık hiçbirimiz için yabancı bir isim değil. Dizi olacağını duyduğumda heyecanlanmış, fakat sonra neredeyse tüm dizi olmuş romanlarda yaşadığım gibi hayal kırıklığına uğramıştım. Kitaplar, dizilerden daha samimidir. Kitaplar, dizilerin ağızlarını burunlarını kırar.

Ankara, Kızılay, Sakarya Caddesi, SSK İşhanı, Dil-Tarih, Atakule, öğrenci evleri, Cinayet Masası, Emniyet, çay, 216 sigarası ve Behzat Ç. Hırçın bir başkomiser. Siyasi görüşü yok. Kitap okumaz, gazeteyi okumaya spor sayfasından başlar. Adalet onun vicdanıdır. Belki de bu yüzden hırçındır.

"İş işten geçtiğinde bütün mazeretler tedavülden kalkar, kıran ya da kırılan da piç gibi ortada kalır."

Konuya girersem karakterleri analiz etmekten ve Emrah Serbes'in bu güzel ve ilk romanı hakkında ciddi detaylar vermekten korkuyorum. O yüzden kısa kesmekten yanayım. Bir polisiyenin içinde aşkı, özlemi, baba-kız ilişkisini ve sürükleyici temaslarla kalıcı izleri bulmak istiyorsanız mutlaka okuyun.

- "Çok mu sevmiştin?
- "Bilmem. Ben sevmesini bilmiyorum herhalde. Kimi sevdiysem bana düşman oldu."


Unutmadan, küçükken benim gibi hırsız-polis oyununu çok oynayıp, bir çiçeğin kökünü ağzına sigara yapmış "eski fırlamalar" da mutlaka okusun. Biraz çocukluklarını, özlemlerini ve izlerini bulabilirler. Bulacaklardır. Bulmalılardır.

Yağız Gönüler
twitter.com/YagizGonuler