17 Ekim 2018 Çarşamba

Modern dünyaya başkaldıran bir çocuk: Momo

Bazı kitaplar bir çocuk kitabından çok daha fazlasıdır, tıpkı Saint-Exupery’nin Küçük Prens’i gibi. Michael Ende’nin Momo’su da onlardan biri. Son derece samimi ve önemli mesajlar içeren harika bir roman.

Hikayemiz küçük bir kız çocuğu olan Momo’nun yaşadığı kentte başından geçen maceraları ele alıyor. Gayet akıcı diliyle biz okuyucularına lezzetli bir anlatım sunan Ende, aynı zamanda ciddi bir modern dünya eleştirisini de dile getiriyor. Romanda bahsi geçen zaman tasarruf şirketi adeta bir kapitalizm tasavvuru olup, modern ve gelişmiş insanın içine düşmüş olduğu buhranı temsil ediyor.

Kentteki insanlara daha çok kazanç ve mülk sahibi olmaları için zamanlarından tasarruf etmeleri gerektiğini savunan şirket çalışanları, adeta insanları içi boş hayallerle kuşatıp onları büyüleyen zaman avcılarına dönüşüyorlar. "Vakit nakittir" düsturuyla yola çıkan bu duman adamlar, gün geçtikçe tek tip evler, tek tip insanlar ve tekdüze yaşamlar oluşturmayı başarıyorlar. Bu noktada yazardan önemli bir tespit ortaya atılıyor: "Oysa zaman yaşamın kendisiydi. Ve yaşamın yeri yürekti. İnsanlar zamandan tasarruf ettikçe, zaman azalıyordu."

Romandaki bir diğer önemli nokta, çocuk saflığının ve masumiyetinin insanın özüne ne kadar yakın olduğu gerçeğini başarılı bir şekilde ortaya koyması. Öyle ki, zaman tasarruf şirketinin duman adamları bunu açık bir şekilde dillendiyorlardı: "...çocuklar bizim doğal düşmanlarımızdır.’’. Bu nedenle kurulan 'çocuk depoları', çocukların sadece bakıcıları tarafından uygun görülen oyunları oynayabilmelerini uygun görüyordu ve bu oyunların hep yararlı bir hizmet sunmalarını öngörüyordu. Böylece kaçınılmaz bir ruh ölümüne zemin hazırlanıyordu: "Sevinmeyi, hayal kurmayı ve heyecanlanmayı unuttular."

Michael Ende, bir çocuk romanı aracılığıyla son derece ciddi bir meseleye değinip önemli bir sistem ve modern dünya eleştirisi ortaya koyuyor ve bütün bunları yaparken de dilinin akıcılığı ve sadeliğinden de hiç ödün vermiyor. Yazıma Ende’nin kitaptaki önemli bir saptamasıyla son veriyorum: "Başkasıyla paylaşılmayan zenginlikler insanı mahvediyordu."

Koray Bağdatlı
twitter.com/KorayBgdtl

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder